ปัจจัยที่ทำให้กลายเป็นคนไร้บ้าน: กรณีศึกษาคนไร้บ้าน ในเขตเทศบาลนครขอนแก่น

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ต้องการศึกษาปัจจัยที่ทำให้กลายเป็นคนไร้บ้านในเขตเทศบาลนครขอนแก่น ทีมวิจัยเก็บข้อมูลโดยการพูดคุย สัมภาษณ์เชิงลึก สังเกตุ ต่อตัวคนไร้บ้านจำนวน 20 คนและญาติของคนไร้บ้าน 3 ครอบครัวเพื่อให้ได้ข้อมูลที่มีรายละเอียดมากขึ้น และข้อมูลที่มาจากมุมมองที่ต่างกัน เก็บข้อมูลระหว่างพฤศจิกายน พ.ศ.2559 ถึงกรกฎาคม พ.ศ.2560 กระบวนการกลายมาเป็นคนไร้บ้านเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและมีหลายปัจจัย ปัจจัยครอบครัวและส่วนบุคคลที่สำคัญ ได้แก่ ความยากจน การมีการศึกษาที่ต่ำ การมีอาชีพที่ไม่มั่นคง การขาดความอดทน การไม่มีวินัย ปัจจัยกลุ่มนี้ส่งผลให้มีฐานะยากจน ยากที่จะสร้างฐานะให้มั่นคงได้ ทางเลือกของชีวิตมีจำกัด ทุนทางสังคมมีจำกัด งานที่ทำได้ก็จะเป็นงานที่ไม่มั่นคง มีรายได้ต่ำ ครอบครัวไม่สามารถทำหน้าที่ที่ดีในการเป็นตัวรองรับอุ้มชูเมื่อยามพลั้งพลาดทั้งจากการใช้ชีวิตหรือจากอาชีพ คนไร้บ้านบางคนมีความขัดแย้งกับครอบครัว ไม่สามารถอาศัยอยู่ร่วมกับครอบครัวอีกต่อไป จนต้องออกมาใช้ชีวิตในพื้นที่สาธารณะ นอกจากนี้ งานวิจัยชิ้นนี้ยังพบว่า การติดเหล้าอย่างหนักก็มีส่วนทำให้กลายมาเป็นคนไร้บ้านได้ ปัจจัยเชิงโครงสร้างทางสังคม เป็นอีกกลุ่มปัจจัยที่เป็น เหมือนตัวกำหนดบริบทสภาพแวดล้อมที่เอื้อให้คนบางคนกลายมาเป็นคนไร้บ้านปัจจัยดังกล่าว ได้แก่ คุณภาพการศึกษาที่ต่ำ การเรียนในระดับเบื้องต้นไม่ได้ช่วยในการดำรงชีวิตอย่างมีคุณภาพได้ ปัจจัยต่าง ๆ เหล่านี้เป็นตัวบ่มเพาะ ทำให้กลุ่มเสี่ยงที่จะเป็นคนไร้บ้านต้องตกอยู่ในภาวะตกงานซ้ำซาก ซึ่งมักจะใช้เวลาหลายปี และหากไม่สามารถหลุดพ้นจากช่วงนี้ออกมาได้ ในที่สุดก็จะกลายเป็นคนไร้บ้าน