กลอนลาน วรรณกรรมท้องถิ่น การศึกษากลอนลานเชิงเนื้อหาและวรรณศิลป์ในจังหวัดตรัง

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลทั่วไปของกลอนลานในจังหวัดตรัง 2) วิเคราะห์เนื้อหาและลักษณะทางวรรณศิลป์ของกลอนลานในจังหวัดตรัง เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์แบบเชิงลึกและการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการพรรณนาวิเคราะห์ จากผู้ให้ข้อมูลเป็นสำคัญและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับกลอนลานในจังหวัดตรังซึ่งได้มาโดยใช้วิธีการแบบก้อนหิมะหรือแบบลูกโซ่ (Snowball or Chain sampling) ผลการศึกษาลักษณะทั่วไปของกลอนลานพบว่า กลอนลานเป็นกลอนชาวบ้านที่ไม่มีการบันทึกประวัติความเป็นมาไว้เป็นลายลักษณ์อักษร  ในอดีตขับกลอนโดยนั่งล้อมวงต่อกลอนบนลานกว้างจึงได้ชื่อว่ากลอนลาน และใช้ขับในงานอวมงคลเท่านั้น  ปัจจุบันขับได้ทั้งงานมงคลและอวมงคล มีวัตถุประสงค์และเนื้อหาสอดคล้องกับโอกาสในการขับ ผู้ขับกลอนลานต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถทางด้านการใช้ภาษา มีไหวพริบปฏิภาณดี และมีน้ำเสียงไพเราะ กลอนลานมีเนื้อหาเกี่ยวกับการสะท้อนวิถีชีวิต ความเชื่อ วัฒนธรรม ประเพณี ความคิด ค่านิยมของคนในท้องถิ่น และในแง่วรรณศิลป์พบว่า กลอนลานมีลักษณะคำกลอน คำสัมผัสและจังหวะคล้ายกลอนแปด  ภาษาที่ใช้มีทั้งคำศัพท์ภาษาไทยถิ่นใต้และคำศัพท์ภาษาไทยมาตรฐานขึ้นอยู่กับเนื้อหาและโอกาสในการขับ มีการใช้คำซ้อน สำนวน โวหาร เพื่อให้ได้อรรถรส และใช้น้ำเสียงสูงต่ำ เอื้อนเสียงให้เสียงสั้นยาวเป็นท่วงทำนองไพเราะ