“มนุษย์ป้า” “มนุษย์ลุง” “ไดโนเสาร์” “เต่าล้านปี”: วยาคติต่อผู้สูงอายุในเสียงของสังคมไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวยาคติที่แฝงฝังในสังคมไทย โดยวิธีการฟังเสียงสังคม (social listening) ที่ปรากฏในพื้นที่ออนไลน์ ซึ่งเป็นพื้นที่สะท้อนเสียงของประชากรจำนวนมากของสังคมปัจจุบัน ประกอบด้วยข้อความที่ผู้ใช้งานสื่อสังคมออนไลน์แสดงออกแบบสาธารณะในพื้นที่ออนไลน์ต่าง ๆ ได้แก่ Facebook, Twitter (X), Instagram, YouTube และ Pantip ใช้คำค้นหลากหลาย เช่น “มนุษย์ป้า” “มนุษย์ลุง” ใช้การวิเคราะห์เนื้อหาโดยการนับความถี่ของข้อความที่ปรากฏในสื่อดังกล่าว จากนั้นพิจารณารายละเอียดในข้อความเพื่อศึกษาบริบทการสื่อสาร ผลการวิจัยพบว่าข้อความในพื้นที่ออนไลน์ที่สะท้อนให้เห็นวยาคติต่อผู้สูงอายุในด้านต่าง ๆ แบ่งเป็น 5 ด้าน เรียงลำดับจากมากไปน้อย ได้แก่ 1) การเปลี่ยนแปลงของร่างกาย ร้อยละ 48.11 2) ความเชื่อและคุณค่า ร้อยละ 31.55 3) กลไกในการคิด ร้อยละ 13.25 4) ความคาดหวังของสังคม ร้อยละ 3.57 และ 5) การจัดการอารมณ์ ร้อยละ 3.51 โดยผลการวิจัยนี้ฉายภาพให้เห็นถึงสถานการณ์ของวยาคติต่อผู้สูงอายุที่ปรากฏออนไลน์ เพื่อสร้างความตระหนักแก่สังคมในประเด็นอคติและการเลือกปฏิบัติต่อกลุ่มผู้สูงอายุ และเป็นประโยชน์ต่อการออกแบบนโยบายที่ลดอคติและการเลือกปฏิบัติต่อประชากรสูงอายุต่อไป
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Butler, R. N. (1980). Ageism: A foreword. Journal of Social Issues, 36(2), 8-11. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1980.tb02018.x
Prasartkul, P., Chuanwan, S., & Thianlai, K. (2013). Elderly: Inner people to be marginalized. In K. Wachanasara & K. Archavanitkul (Eds.), Marginalised Population and Social Justice in Thai Society (pp. 105-124). Institute for Population and Social Research. (In Thai)
Barrett, A. E, & Cantwell, L. E. (2007). Drawing on stereotypes: Using undergraduates' sketches of elders as a teaching tool. Educational Gerontology, 33(4), 327-348. https://doi.org/10.1080/03601270701198950
Puttummavong, N. (2020). Ageism towards older adults in families: A mixed methods research. [Doctoral dissertation, Srinakharinwirot University] http://bsris.swu.ac.th/hitc_fullthesis.asp?id_thesis=60199120019GRD8912560 (In Thai)
Powell, J. L., & Chen, S. (2018). Contemporary perspectives on ageism. Springer Open.
Bronfenbrenner, U. (1977). Toward an experimental ecology of human development. American Psychologist, 32(7), 513-531. https://doi.org/10.1037/0003-066X.32.7.513
Ismail, F. Y., Fatemi, A., & Johnston, M. V. (2017). Cerebral plasticity: Windows of opportunity in the developing brain. European Journal of Pediatric Neurology, 21(1), 23-48. https://doi.org/10.1016/j.ejpn.2016.07.007
Park, D. C., & Bischof, G. N. (2011). Chapter 7 - Neuroplasticity, aging, and cognitive function. In K. W. Schaie & S. L. Willis (Eds.), Handbook of the Psychology of Aging. (pp. 109-119). Elsevier Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-380882-0.00007-3
Hoenig, M. C., Willscheid, N., Bischof, G. N., van Eimeren, T., Drzezga, A., & Alzheimer’s Disease Neuroimaging Initiative. (2020). Assessment of tau tangles and amyloid-β plaques among super agers using PET imaging. JAMA Network Open, 3(12), e2028337-e2028337. http://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2020.28337
Fair, C., & Delaplane, E. (2014). “It is good to spend time with older adults. You can teach them, they can teach you”: Second grade students reflect on intergenerational service learning. Early Childhood Education Journal, 43(1), 19-26. http://doi.org/10.1007/s10643-014-0634-9
Lupou, R., Dorobanţu, A., & Fiore, F. (2010). A new lifelong learning model based on Intergenerational exchange: Premises and foreseen benefits. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2(2), 2761–2765. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.411
Gall, M. (2014). Intergenerational learning between teenagers and seniors with the help of computers. Procedia Social and Behavioral Sciences, 116, 1274-1279. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.382
Liemsuwan, T. (2019). Ageism of working–age in Chon Buri province: Results of the Fraboni Scale of Ageism (FSA)©. Journal of Liberal Arts, Prince of Songkla University, 11(2), 223-244. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/journal-la/article/download/232790/159596/787512 (In Thai)
Stoker, L. (2015). Reflections on the study of generations in politics. The Forum 2014, 12(3), 377–396. https://doi.org/10.1515/for-2014-5012
Tanjapatkul, N. (2023). Generation clash: Crossing the conflicts of eras with Kanokrat Lertchoosakul. https://www.the101.world/generation-clash-kanokrat-lertchoosakul-interview/ (In Thai)
van Eemeren, F. H., Garssen, B., & Meuffels, B. (2012). The disguised abusive ad hominem empirically investigated: Strategic manoeuvring with direct personal attacks. Thinking & Reasoning, 18(3), 344-364. https://doi.org/10.1080/13546783.2012.678666
World Health Organization. (2021). Global report on ageism 2021. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/340208/9789240016866-eng.pdf?sequence=1
Duncan, C, & Loretto, W. (2004). Never the right age? Gender and age‐based. Gender Work and Organization, 11(1), 95 – 115. https://doi.org/10.1111/j.1468-0432.2004.00222.x
Arber, S., & Ginn, J. (1991). The invisibility of age: Gender and class in later life. Sociological Review, 39(2), 260–291. https://doi.org/10.1111/j.1467-954X.1991.tb02981.x
Krekula, C., Nikander, P., & Wilińska, M. (2018). Multiple marginalizations based on age: Gendered ageism and beyond. In J. L. Powell & S. Chen (Eds.), Contemporary perspectives on ageism (pp. 33-50). Springer Open.
