อัตลักษณ์อาหารจังหวัดสงขลา สู่การเป็นเมืองสร้างสรรค์ด้านอาหาร

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตลักษณ์ด้านอาหารประจำจังหวัดสงขลา ค้นหาความโดดเด่นเชิงพื้นที่ไปสู่การยกระดับอาหารสงขลาสู่สากลซึ่งเป็นรากฐานสำคัญในการขับเคลื่อนจังหวัดสู่การเป็นเมืองสร้างสรรค์ด้านอาหาร (Creative City of Gastronomy) ตามแนวทางขององค์การยูเนสโก ดำเนินการด้วยวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลจากเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้มีส่วนเกี่ยวข้องจากภาคราชการ ธุรกิจเอกชน และประชาสังคม มีผู้ให้ข้อมูลหลัก 39 คน ด้วยการเลือกแบบเจาะจง จากชุมชน 3 อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมืองสงขลา อำเภอหาดใหญ่ และ อำเภอสิงหนคร ซึ่งสะท้อนอัตลักษณ์อาหารของจังหวัดได้อย่างเด่นชัด โดยใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) อาหารจังหวัดสงขลาที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นและเป็นที่รู้จัก แบ่งออกเป็น 4 ประเภทหลัก ได้แก่ อาหารคาว 31 รายการ อาหารว่างหรือขนมหวาน 22 รายการ วัตถุดิบ 16 รายการ และเครื่องปรุง 8 รายการ 2) อัตลักษณ์อาหารสงขลาสะท้อนถึงความได้เปรียบทางภูมิศาสตร์ที่เอื้อต่อการใช้วัตถุดิบเฉพาะถิ่น ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ได้รับการสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น การเลือกใช้วัตถุดิบที่แตกต่างจากภูมิภาคอื่น อิทธิพลของพหุวัฒนธรรมที่หลอมรวมความหลากหลายทางชาติพันธุ์ คุณค่าและคุณภาพอาหารที่เกินราคา นอกจากนี้อาหารสงขลายังเป็นปัจจัยสำคัญในการขับเคลื่อนการท่องเที่ยวของจังหวัด 3) อัตลักษณ์อาหารสงขลาที่เด่นชัดและบทบาทสำคัญในบริบททางเศรษฐกิจและวัฒนธรรมทำให้จังหวัดสงขลามีศักยภาพสูงในการยกระดับเป็นเมืองสร้างสรรค์ด้านอาหาร อย่างไรก็ตาม ยังมีเกณฑ์ข้ออื่นๆที่จำเป็นอีกหลายประการ ซึ่งผู้เกี่ยวข้องต้องนำไปพิจารณาเพื่อวางแผนขับเคลื่อนอย่างเป็นรูปธรรมเพื่อยกระดับมาตรฐานอาหารให้เป็นสากล พร้อมส่งเสริมความร่วมมือระหว่างภาคส่วนต่าง ๆ อย่างเป็นระบบเพื่อให้เกิดการพัฒนาที่มีประสิทธิภาพและยั่งยืน