Kalpana in The Songkhla Lake Basin Area during 21stCentury toThe Beginning of The 23rd Century of The Buddhist Eras

Abstract

การกัลปนาวัดเป็นพิธีบุญที่พระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยาได้ทรงโปรดเกล้าฯ พระราชทานแก่วัดหรือคณะสงฆ์บริเวณลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา  ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 21 – ต้นพุทธศตวรรษที่ 23  โดยทรงถวายที่ภูมิทาน ที่เลณฑุบาต ไร่นา  วัตถุสิ่งของและข้าพระโยมสงฆ์ให้แก่วัดและคณะสงฆ์ที่สำคัญ คือ คณะสงฆ์  คณะป่าแก้ว  วัดเขียนบางแก้วและวัดสทัง ทางฝั่งตะวันตกของทะเลสาบสงขลา  และคณะสงฆ์คณะลังกาชาติ วัดราชประดิษฐานหรือวัดพะโคะ ทางฝั่งตะวันออกของทะเลสาบ  เนื่องจากดินแดนบริเวณนี้ถูกโจมตีจากโจรสลัดมลายูกลุ่มอาแจะอาหรูและกลุ่มอุยงคตนะ  ทำให้บ้านเมืองและวัดวาอารามเสียหายมาก  กษัตริย์อยุธยาจึงทรงโปรดให้วัดและคณะสงฆ์เป็นศูนย์กลางในการรวบรวมผู้คนสร้างระบบการปกครองคณะสงฆ์แบบกรมวัด  ทำให้เกิดการถ่วงดุลอำนาจระหว่างคณะสงฆ์กับอำนาจท้องถิ่น  เกิดการขยายตัวของชุมชนและเจ้าคณะสงฆ์เป็นผู้นำทางด้านวัฒนธรรม  จนถึงสมัยรัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้ทรงประกาศยกเลิกระบบการกัลปนาวัด  หลังจากได้ทรงประกาศเลิกทาส พ.ศ. 2417 – 2435