ปัญหาทางกฎหมายของการได้มาซึ่งสัญชาติไทย ตามมาตรา 9 วรรคหนึ่ง แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.2508 ศึกษากรณีการสมรสเท่าเทียม

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมา แนวคิด ทฤษฎี กฎหมายไทยและกฎหมายต่างประเทศเกี่ยวกับการได้มาซึ่งสิทธิในการขอถือสัญชาติโดยการสมรสของบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศหรือคู่รักที่มีเพศเดียวกัน รวมทั้งศึกษาปัญหาการได้มาซึ่งสิทธิในการขอถือสัญชาติโดยการสมรสเท่าเทียมของบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศหรือคู่รักที่มีเพศเดียวกันตามมาตรา 9 วรรคหนึ่งแห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. 2508 เพื่อให้ได้แนวทางแก้ไขปัญหาดังกล่าวให้มีความเหมาะสมกับบริบทสังคมในปัจจุบัน และสอดคล้องกับหลักความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติของปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ผู้วิจัยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลจากการวิจัยเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหาและแปลความหมายจากการเปรียบเทียบ ผลการวิจัยพบว่า จากกระแสความเท่าเทียมทางเพศและการไม่เลือกปฏิบัติของปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนที่ส่งผลให้ประเทศทั่วโลกต่างให้การยอมรับความหลากหลายทางเพศมากขึ้น ดังจะเห็นได้จากการนำแนวคิดเรื่องความเท่าเทียมระหว่างเพศมาใช้ในการพิจารณาการให้สัญชาติโดยการสมรสในกฎหมายว่าด้วยสัญชาติสาธารณรัฐฝรั่งเศสและกฎหมายว่าด้วยสัญชาติสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี รวมทั้งประเทศไทยที่ได้มีการตราพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 24) พ.ศ. 2567 ขึ้นมาเพื่อให้สิทธิบุคคลไม่ว่าเพศใดสมรสกันได้เช่นกัน อย่างไรก็ตามพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. 2508 มาตรา 9 วรรคหนึ่ง ก็มิได้มีการแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติกฎหมายให้สอดคล้องกับประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ดังกล่าว เพื่อคุ้มครองสิทธิในการได้มาซึ่งสัญชาติของคู่สมรสที่มีความหลากหลายทางเพศให้ขอถือสัญชาติไทยตามคู่สมรสของตนได้ โดยยังคงกำหนดให้สิทธิการขอถือสัญชาติเฉพาะกรณีหญิงต่างด้าวที่สมรสกับชายผู้มีสัญชาติไทยเท่านั้น