บทบาทของศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ กับการพัฒนาพื้นที่ในมุมมองขององค์กรประชาสังคม

Main Article Content

ฮาซันอักริม ดงนะเด็ง
ศักดา ขจรบุญ
บุษบง ชัยเจริญวัฒนะ
อารีลักษณ์ พูลทรัพย์

บทคัดย่อ

ความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ยืดเยื้อ มีการจัดตั้งองค์กรพิเศษ คือ ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ งานวิจัยเชิงคุณภาพมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทขององค์กรพิเศษในการพัฒนาพื้นที่ในมุมมององค์กรประชาสังคม ใช้การสนทนากลุ่มและสัมภาษณ์เชิงลึก คัดเลือกตัวแทนองค์กรประชาสังคมแบบเจาะจง 12 คน ผลวิจัย พบ การพัฒนาเศรษฐกิจ เน้นโครงการพัฒนาขนาดใหญ่ ไม่เชื่อมโยงเศรษฐกิจชุมชน ขาดพัฒนาแบบองค์รวม ไม่ตอบสนองชุมชน การพัฒนาสังคม สนับสนุนงบประมาณคุ้มครองสิทธิกลุ่มเปราะบาง ไม่พบการให้ประชาชนพึ่งตนเอง มีการอำนวยความเป็นธรรม บุคลากรที่ทำงานเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบขาดการพัฒนาทักษะ เด่นการสร้างความเชื่อมั่นกระบวนการยุติธรรม ส่งเสริมสังคมพหุวัฒนธรรม สร้างความร่วมมือแก้ปัญหาพื้นที่ไม่ชัด การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ อบรมข้าราชการให้เข้าใจพื้นที่ เพิ่มศักยภาพผู้นำ จัดทุนการศึกษาให้เด็ก ขาดการพัฒนาบุคคลโรงเรียนเอกชนสอนศาสนา การบริหารจัดการภาครัฐ ไม่พบบทบาทการเป็นองค์กรดิจิทัล ขาดการส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร มีบทบาทป้องกันทุจริตของเจ้าหน้าที่รัฐ การพัฒนาเพื่อความมั่นคง มีบทบาทสร้างความปลอดภัยในระยะแรกของเหตุการณ์ความไม่สงบ ไม่มีบทบาทเด่นในการพูดคุยสันติภาพ การสร้างความเข้าใจ บทบาทน้อยต่อการยุติความคิดการต่อสู้ด้วยความรุนแรง บทบาทไม่ชัดด้านสร้างความเข้าใจกับต่างประเทศ แสดงบทบาทน้อยกรณีปัญหาความแตกต่างทางวัฒนธรรม ข้อเสนอแนะคือ พัฒนาเศรษฐกิจฐานรากและจัดแหล่งข้อมูลทันสมัยต่อการพัฒนาพื้นที่

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ดงนะเด็ง ฮ. ., ขจรบุญ ศ. ., ชัยเจริญวัฒนะ บ. ., & พูลทรัพย์ อ. . (2023). บทบาทของศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ กับการพัฒนาพื้นที่ในมุมมองขององค์กรประชาสังคม. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์, 14(1), 55–86. สืบค้น จาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/polscicmujournal/article/view/261750
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กุลธิดา ศรีวิเชียร, ศิลา โทนบุตร, และศุภสิทธิ์ พรรณารุโณทัย. (2564). การสังเคราะห์องค์ความรู้และสถานการณ์การขับเคลื่อนนโยบายสาธารณะ ประเด็นสิทธิด้านสุขภาพของกลุ่มเปราะบาง. วารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, 29(1), 177-209.

โครงการกิจกรรมการเชื่อมโยงงานวิจัยกับภาคนโยบาย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย. (2555). การเพิ่มประสิทธิภาพการเยียวยา. TRF Policy Brief, 3(2), 1-8.

จรัส สุวรรณมาลา. (2558). การพัฒนาเศรษฐกิจท้องถิ่นบนเส้นทางการกระจายอำนาจของไทย. สืบค้นเมื่อ 30 กันยายน 2565, จาก https://www.kpi.ac.th/media_kpiacth/pdf/M10_615.pdf

เฉลิมศักดิ์ บุญนำ. (2558). ปัจจัยเชิงสาเหตุและผลความร่วมกับองค์กรภาครัฐขององค์กรชุมชนในการลดความรุนแรงสถานการณ์ความไม่สงบในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้. สืบค้นเมื่อ 30 ตุลาคม 2565, จาก www.kpi.ac.th

ชาดา สิมประดิษฐ์พันธุ์. (ม.ป.ป). การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของกลุ่มจังหวัดชายแดนภาคใต้. สืบค้นเมื่อ 30 กันยายน 2565, จาก https://wiki.ocsc.go.th/_media/กลุ่มจังหวัดชายแดนภาคใต้_012.pdf

ธัญยนันท์ จันทร์ทรงพล. (2560). บทบาทและการสื่อสารทางการเมืองของศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ในการแก้ไขปัญหาการก่อความไม่สงบจังหวัดชายแดนภาคใต้. วารสารการวิจัยการบริหารการพัฒนา, 7(1), 76-83.

นุรซีตา เพอแสละ, และวิทวัส สุริยันยงค์. (2558). สถานการณ์ด้านการศึกษาของเยาวชนในเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจจังหวัดชายแดนภาคใต้ของจังหวัดสงขลา. ใน การประชุมหาดใหญ่วิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 6, มหาวิทยาลัยหาดใหญ่.

บุษบง ชัยเจริญวัฒนะ, ดำรงเสียมไหม, ศักดา ขจรบุญ, และวิโชติ จงรุ่งโรจน์. (2551). การศึกษานโยบายมาตรการและแนวทางการแก้ไขปัญหาความไม่สงบและการพัฒนาพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ (รายงานการวิจัย), มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.

บุษบง ชัยเจริญวัฒนะ, และเหมือนขวัญ เรณุมาศ. (2560). สันติวิธี: การจัดการความขัดแย้งตามแนวทางสันติวิธี. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 5(2), 1-16.

แผนปฏิบัติการเสริมการพัฒนาในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ พ.ศ. 2562. (ม.ป.ป.). ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้. สืบค้นเมื่อ 30 กันยายน 2564, จาก https://www.sbpac.go.th/?page_id=34190

พระราชบัญญัติการบริหารราชการจังหวัดชายแดนภาคใต้ พ.ศ. 2553. (2553, 29 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา, 127(80 ก), 1-16.

พิชญเดช โอสถานนท์. (2555). การเมืองในกระบวนการกําหนดนโยบายแก้ปัญหาความไม่สงบในจังหวัดชายแดนใต้ ศึกษากรณีการจัดตั้งศูนย์อํานวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.).(วิทยานิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต), คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ภูตรา อาแล, และนินุสรา มินทราศักดิ์. (2565). การพัฒนาแบบจำลองเชิงสาเหตุการบริหารจัดการบุคลากรในสังคมพหุวัฒนธรรมของพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนใต้ เพื่อสร้างความสามารถในการแข่งขันขององค์การ ในยุคดิจิทัล. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 7(6), 283-299.

มนสิช สิทธิสมบูรณ์, วีรวรรณ จงจิตร ศิริจิรกาล, และจุรีรัตน์ เสนาะกรรณ. (2563). มโนทัศน์การสร้างภาพลักษณ์องค์การ. วารสารบัณฑิตวิทยาลัย พิชญทรรศน์, 15(1), 149-160.

มูหามัดรูยานี บากา, และอิบราเฮ็ม ณรงค์รักษาเขต. (2552). สภาพปัญหาและแนวทางการแก้ไขการจัดการเรียนการสอนโรงเรียนเอกชนสอนศาสนาอิสลามในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้. วารสารปาริชาติ, 22(1), 131-139.

ยุทธศาสตร์การพัฒนาจังหวัดชายแดนภาคใต้ พ.ศ. 2563-2565. (ม.ป.ป.). ความงดงามปลายด้ามขวานไทย. สืบค้นเมื่อ 30 กันยายน 2564, จาก https://www.isoc5.net/files/strategy_plan/(สมบูรณ์)ยุทธศาสตร์พัฒนา%20ศอ.บต.ปี%2063.pdf?fbclid=IwAR0T_My865MQ75Qvc12ub-btBytrzLIMzT16BiLyoNv1niX3CIiyKQObClU

ยุทธศาสตร์ความมั่นคงจังหวัดชายแดนภาคใต้ พ.ศ. 2560-2564. (ม.ป.ป.). ศูนย์ประสานการปฏิบัติที่ 5 กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร. สืบค้นเมื่อ 30 กันยายน 2564, จาก https://isoc5.net/infographics/view/783/

รุจน์จาลักษณ์รายา คณานุรักษ์. (2560). การพัฒนารูปแบบชุมชนเสริมสร้างสันติสุขในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้อย่างยั่งยืน. วารสารเทคโนโลยีภาคใต้, 10(1), 111-119.

เลอยศ พุทธชิโนรสสกุล. (2561). บทบาทของศอ.บต.กับการแก้ไขปัญหาความไม่สงบเรียบร้อยใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้. สืบค้นเมื่อ 11 พฤศจิกายน 2564, จาก https://bit.ly/3maZuU0

วรชัย แสนสีระ. (2553). มุมสะท้อนความคิดนิติบัญญัติ: ร่างพระราชบัญญัติการบริหารราชการจังหวัดชายแดนใต้ พ.ศ. ... กฎหมายฟื้นชีพ ศอ.บต. จุลนิติ, 137-146.

ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้. (2565ก). ประวัติความเป็นมา. สืบค้นเมื่อ 20 กันยายน 2565, จาก https://www.sbpac.go.th/?page_id=6568

ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้. (2565ข). ศอ.บต. จับมือภาคประชาสังคมร่วมพัฒนาชายแดนภาคใต้ ลดความเหลื่อมล้ำ เน้นสร้างการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน เพื่อมุ่งแก้ไขปัญหาและยกระดับ ปปช. ให้เกิดความยั่งยื่นทุกมิติ. สืบค้นเมื่อ 11 ธันวาคม 2565, จาก https://www.sbpac.go.th/?p=98903

สถาบันเทคโนโลยีและสารสนเทศเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน. (2565). โมเดลเศรษฐกิจใหม่ (BCG Economy). สืบค้นเมื่อ 30 กันยายน 2565, จาก https://www.nstdatiis.or.th/methodology_developm/bcg-economy/

สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน. (2564). ภาพรวมการดำเนินงานสนับสนุนการพัฒนาเศรษฐกิจและทุนชุมชน. สืบค้นเมื่อ 29 กันยายน 2565, จาก https://web.codi.or.th/development_project/20201125-20029/

สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา. (ม.ป.ป.). รายงานของคณะกรรมาธิการยุติธรรมและสิทธิมนุษยชนวุฒิสภาพิจารณาศึกษาและติดตามประเมินผลการป้องกันและปราบปรามผู้ก่อความไม่สงบในพื้นที่ภาคใต้. สืบค้นเมื่อ 20 กันยายน 2565, จาก https://www.senate.go.th/document/Ext2186/2186145_0002.PDF

สุกรี หลังปูเต๊ะ. (2555). นโยบายแห่งชาติเพื่อการพัฒนาระบบสุขภาพของชุมชนในพื้นที่พหุวัฒนธรรม. วารสารวิชาการอัล-ฮิกมะฮ มหาวิทยาลัยอิสลามยะลา, 2(3), 52-58.

สุชาติ มั่นคงพิทักษ์กุล, สมบัติ ธำรงธัญวงศ์, ประพนธ์ สหพัฒนา, และศรีสมภพ จิตร์ภิรมย์ศรี. (2559). การแก้ไขปัญหา 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้: นโยบาย กระบวนการ และผลลัพธ์. วารสารอัล-ฮิกมะฮ์ มหาวิทยาลัยฟาฏอนี, 6(12), 35-53.

หทัยชนก คะตะสมบูรณ์. (2563). การพัฒนาศักยภาพของชุมชนเพื่อสร้างเศรษฐกิจฐานรากอย่างยั่งยืน: กรณีศึกษาตำบลเนินศาลา อำเภอโกรกพระ จังหวัดนครสวรรค์. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 8(2), 473-488.

อลงกต สุขุมาลย์, และสมบูรณ์ ศิริสรรหิรัญ. (2560). โครงสร้างองค์การที่มีอิทธิพลต่อประสิทธิผลของศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.) ภายหลังการปรับเปลี่ยนตามแนวทางการบริหารงานของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.). วารสารวิทยบริการ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 28(1), 1-13.

อิทธิชัย สีดำ. (2553). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความสำเร็จในการนำนโยบายเสริมสร้างสันติสุขในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ไปปฏิบัติ: ศึกษากรณีนำนโยบายไปปฏิบัติในจังหวัดปัตตานี. วารสารวิทยบริการ, 21(1), 86-109

Abdulmani, L. (2013). Conflict Resolution: A Case Study of the Separatist Movement in the Southern Border Provinces of Thailand. Qudus International Journal of Islamic Studies, 1(1), 1-14. Retrieved September 30, 2022, from http://moraref.org/record/view/6297

Atieno, O. P. (2009). An Analysis of the Strengths and Limitation of Qualitative and Quantitative Research Paradigms. Problems of Education in the 21st Century, 13. 13-18.

Burke, A., Tweedie, P., & Poocharoen, O. (n.d). The Contested Corners of Asia Subnational Conflict and International Development Assistance the Case of Southern Thailand. Retrieved September 30, 2022, from https://asiafoundation.org/wp-content/uploads/2013/10/The-Contested-Corners-of-Asia_The-Case-of-Southern-Thailand_Executive-Summary.pdf

Chor Boonpunth, K., & Rolls, M. (2017). Peace Survey-Lesson learned from Northern Ireland to Southern Thailand. Asian Social Research, 4(2), 133-153.

Emmel, N. (2013). Sampling and Choosing Cases in Qualitative Research: A Realist Approach. Retrieved September 20, 2022, from https://methods.sagepub.com/book/sampling-and-choosing-cases-in-qualitative-research

Human Rights Watch. (2010). Targets of Both Sides Violence Against Students, Teacher, and Schools in Thailand’s Southern Border Provinces (HRW Report). Retrieved November 20, 2021, from https://www.hrw.org/sites/default/files/reports/thailand0910sum_web.pdf

Mathie, A., & Camozzi, A. (2005). Qualitative Research for Tobacco Control: A How-to Introductory Manual for Researchers and Development Practitioners. Retrieved September 21, 2022, from https://prd-idrc.azureedge.net/sites/default/files/openebooks/074-8/

McCargo, D. (2014). Southern Thailand: From Conflict to Negotiations? Sydney: The Lowy Institute for International Policy. Retrieved December 20, 2021, from http://www.lowyinstitute.org/files/maccargo

Patton, M. Q. (1990). Qualitative Evaluation and Research Methods. Bevery Hills, CA: Sage.