ระบบการดำเนินคดีกับผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ในภาคพื้นยุโรป: สาธารณรัฐฝรั่งเศส สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี และราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์

บทคัดย่อ

วิธีการตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐที่มีประสิทธิภาพและถูกใช้อย่างแพร่หลายในประเทศภาคพื้นยุโรป สามารถจำแนกออกเป็น 5​ ประเภท ได้แก่ (1)​ ระบบการพิจารณาความผิดโดยรัฐสภา เป็นระบบที่ใช้ในประเทศอังกฤษ​และประเทศสหรัฐอเมริกา (2) ​ระบบการพิจารณาโดยศาลฎีกาหรือศาลรัฐธรรมนูญเป็นระบบศาลเดี่ยว เป็นระบบที่ใช้ในสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีและราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์ (3) ระบบการพิจารณาคดีโดยศาลพิเศษที่ตั้งขึ้นโดยรัฐสภา เป็นระบบที่ใช้ในสาธารณรัฐฝรั่งเศส (4) ​ระบบการพิจารณาคดีโดยสภาพิเศษ เป็นระบบที่ใช้ในสาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน) และ (5)​ ระบบการพิจารณาคดีโดยศาลปกติ เป็นระบบที่ใช้ในสมาพันธรัฐสวิส

แต่ในบทความฉบับนี้มุ่งศึกษาระบบการดำเนินคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองของสาธารณรัฐฝรั่งเศส สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี และราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์ ซึ่งใช้ระบบการพิจารณาโดยศาลฎีกาหรือศาลรัฐธรรมนูญเป็นระบบศาลเดี่ยว และระบบการพิจารณาคดีโดยศาลพิเศษที่ตั้งขึ้นโดยเฉพาะจากรัฐสภา

ในสาธารณรัฐฝรั่งเศสมีการจัดตั้งศาลพิเศษขึ้นเพื่อพิจารณาพิพากษาคดีนักการเมือง ได้แก่ ศาลยุติธรรมชั้นสูงซึ่งมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีที่ประธานาธิบดีถูกกล่าวหาว่าละเลยต่อหน้าที่ และศาลยุติธรรมแห่งสาธารณรัฐซึ่งมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีที่รัฐมนตรีถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดทางอาญาที่เกิดจากการปฏิบัติหน้าที่ ในสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีกำหนดให้ศาลรัฐธรรมนูญเป็นศาลที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีที่ประธานาธิบดีถูกกล่าวหาว่าละเมิดรัฐธรรมนูญหรือกฎหมายของสหพันธรัฐ ส่วนราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์กำหนดให้ศาลฎีกามีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีที่สมาชิกรัฐสภาและรัฐมนตรีถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ราชการ จากระบบดังกล่าวข้างต้นแสดงถึงความพยายามของประเทศต่าง ๆ ในการสร้างระบบตรวจสอบการใช้อำนาจของรัฐ โดยคำนึงถึงสภาพและบริบทของสังคม