การพัฒนาที่พักนักท่องเที่ยวที่มีแนวคิดวิสาหกิจเพื่อสังคม : กรณีศึกษา ชุมพรคาบาน่า รีสอร์ต และโรงแรมสวนสามพราน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ปัจจุบันมีธุรกิจจำนวนไม่น้อยหันมาทำวิสาหกิจเพื่อสังคม (Social Enterprise: SE) เพื่อมุ่งประโยชน์ต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม อย่างไรก็ตาม การนำแนวคิดดังกล่าวมาใช้กับการพัฒนาที่พักนักท่องเที่ยวยังอยู่ในวงจำกัด แม้ว่าจะเป็นธุรกิจที่มีโอกาสสร้างผลกระทบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมได้มาก บทความฉบับนี้จึงมุ่งศึกษาการนำแนวคิดวิสาหกิจเพื่อสังคมมาประยุกต์ใช้ในการพัฒนา 2 กรณีศึกษา คือ ชุมพรคาบาน่า รีสอร์ต และโรงแรมสวนสามพราน ใช้วิธีรวบรวมข้อมูลทุติยภูมิ การสำรวจพื้นที่ และการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ ผู้ประกอบการและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่เกี่ยวข้อง ใช้การวิเคราะห์ผลในเชิงเปรียบเทียบ แสดงองค์ประกอบและความสัมพันธ์ของการพัฒนาโครงการเพื่อสังคม รวมถึงสรุปบทเรียนจากกรณีศึกษา
ผลการศึกษาพบว่า 1) กรณีศึกษาทั้ง 2 แห่ง ใช้แนวคิดวิสาหกิจเพื่อสังคมเป็นแนวคิดหลักในการดำเนินธุรกิจ แม้ว่าจะมีจุดเริ่มต้นในการพัฒนาต่างกัน คือ ชุมพรคาบาน่า รีสอร์ต เริ่มนำแนวคิดมาใช้เพื่อแก้ไขปัญหาหนี้สิน ส่วนโรงแรมสวนสามพรานใช้แนวคิดเพื่อสร้างจุดขาย 2) การดำเนินงานโครงการเพื่อสังคมของทั้ง 2 แห่ง ประกอบด้วยกิจกรรมหลัก 5 ด้านที่คล้ายคลึงกัน คือ (1) การจัดการความรู้ให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย เช่น เกษตรกร พนักงาน (2) การรับซื้อผลผลิตจากเกษตรกรในราคายุติธรรม (3) การเพิ่มมูลค่าสินค้าทางการเกษตรผ่านผลิตภัณฑ์ของธุรกิจ (4) การจัดหาตลาดและการกระจายสินค้าทางการเกษตร และ (5) การท่องเที่ยวที่สนับสนุนความยั่งยืน 3) ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียของธุรกิจที่มีบทบาทในการพัฒนาโครงการแบ่งเป็น 3 กลุ่มหลัก ได้แก่ กลุ่มธุรกิจหลัก เช่น ธุรกิจที่พักนักท่องเที่ยว ธุรกิจเชิงสังคม ธุรกิจบริการท่องเที่ยว ร้านอาหาร และตลาด (2) กลุ่มผู้รับประโยชน์ ซึ่งมีความแตกต่างกันตามบริบทและสภาพแวดล้อมของพื้นที่ และ (3) กลุ่มผู้ให้ความสนับสนุนในด้านต่าง ๆ ทั้งภาครัฐ ภาคการศึกษา ภาคประชาสังคม ภาคเอกชน หรือแม้แต่ประชาชนทั่วไป
ผลการศึกษาสะท้อนให้เห็นว่าการพัฒนาที่พักนักท่องเที่ยวโดยใช้แนวคิดเพื่อสังคมทั้งสองกรณี มีกลไกดำเนินงานที่สามารถสร้างผลต่อผู้มีส่วนได้เสียจำนวนมาก บทเรียนสำคัญและปัจจัยความสำเร็จ คือผู้ประกอบการจะต้องมีแนวคิด ความตั้งใจและเข้าใจองค์ประกอบการพัฒนา สามารถวางแผนการเปลี่ยนแปลงเชิงกลยุทธ์ และให้ผู้มีส่วนได้เสียมีส่วนร่วม งานวิจัยฉบับนี้สามารถเป็นแนวทางพัฒนาแก่ผู้ประกอบการที่พักนักท่องเที่ยวที่สนใจในการใช้แนวคิดวิสาหกิจเพื่อสังคมได้
Article Details
เอกสารอ้างอิง
คณะกรรมการศึกษาและจัดทำรายงานเรื่อง “วิสาหกิจเพื่อสังคม” พร้อมร่างกฎหมายสภาปฏิรูปแห่งชาติ. (2558). รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “วิสาหกิจเพื่อสังคม” (Social Enterprise) และร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมวิสาหกิจเพื่อสังคม พ.ศ. .... คลังสารสนเทศของสถาบันนิติบัญญัติ.
ธณัชธันย์ พพิธิธนสิน. (2557). กระบวนการพัฒนาโรงแรมบูติคที่มีกิจการเพื่อสังคม [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วนารัตน์ อิ้มพัฒน์. (2559). ความแตกต่างระหว่างการพัฒนาที่พักประเภทโฮสเทลที่มีแนวคิดเชิงธุรกิจกับที่มีแนวคิดธุรกิจเกื้อกูลในเขตเมืองเก่ากรุงเทพมหานคร : กรณีศึกษา โครงการ เฮีย โฮสเทล และ วันซ์ อะเกน โฮสเทล [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วิษฬาห์ ชีวะสาธน์. (2549). บทบาทขององค์กรธุรกิจในการส่งเสริมการประยุกต์หลักเศรษฐกิจพอเพียงในการพัฒนา : กรณีศึกษา ความร่วมมือระหว่างชุมชนสะพลี กับ ชุมพรคาบาน่ารีสอร์ท [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์].จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สมาคมธุรกิจเพื่อสังคม. (2562). ธุรกิจเพื่อสังคม (SOCIAL ENTERPRISE: SE) คืออะไร. https://www.sethailand.org/resource/what-is-social-enterprise-se/
สมาคมธุรกิจเพื่อสังคม. (2564). “ธรรมธุรกิจ” ธุรกิจเพื่อสังคมที่ใช้ธรรม มานำการทำธุรกิจ ให้เป็นธรรมทั้งผู้ผลิตไปจนถึงผู้บริโภค | SE STORIES ตอนที่ 7. https://www.sethailand.org/resource/thamturakit/
สวนสามพราน. (ม.ป.ป.). https://suansampran.com
สำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจเพื่อสังคม [สวส.]. (2566). Se และผู้สนับสนุน SE จะได้รับสิทธิประโยชน์ทางภาษีอะไรบ้าง? https://www.osep.or.th/se-และผู้สนับสนุน-se-จะได้รั/
เสาวลักษณ์ ลิ้มสวัสดิ์. (2562). การพัฒนาที่พักนักท่องเที่ยวที่มีกิจกรรมเกี่ยวเนื่องกับชุมชนแวดล้อมในจังหวัดฉะเชิงเทรา : กรณีศึกษา โครงการเดวารีสอร์ทโครงการสวนปาล์มฟาร์มนกรีสอร์ท และ โครงการบางปะกงโบ๊ทคลับแอนด์รีสอร์ท [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อรุณวรรณ ปราบพาล. (2561). กระบวนการพัฒนาโรงแรมภายใต้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง : กรณีศึกษา บ้านริมแคว แพริมน้ำ รีสอร์ท จังหวัดกาญจนบุรี [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อัตพร ปุยอ๊อก. (2564). กลยุทธ์การปรับตัวของธุรกิจที่พักแรมที่ดำเนินงานภายใต้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ในภาวะวิกฤตโควิด-19 ระหว่าง พ.ศ .2563-2564 กรณีศึกษา ธุรกิจที่พักแรมที่ได้รับการคัดเลือกเข้าโครงการพอแล้วดี [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Clarkson, Max B. E. (1995). A stakeholder framework for analyzing and evaluating corporate social performance. The Academy of Management Review, 20(1), 92–117. https://doi.org/10.2307/258888
Freeman, R. & Mcvea, J. (2001, January). A stakeholder approach to strategic management. SSRN Electronic Journal. Doi: 10.2139/ssrn.263511.
Simmons, J. (2004). Managing in the post-managerialist era: Towards socially responsible corporate governance. Management Decision, 42(3/4), 601–611.
