สภาวะน่าสบายในพื้นที่เปิดโล่งสาธารณะของผู้ใช้งานสวนสันติภาพ กรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

พื้นที่สวนสาธารณะในเขตเมืองเป็นส่วนสำคัญต่อการดำเนินชีวิตเพื่อใช้ในการพักผ่อนและทำกิจกรรม สวนสาธารณะเป็นส่วนทำให้เมืองดูมีชีวิตชีวาและเกิดความน่าอยู่ ทั้งยังส่งผลให้เกิดสภาวะน่าสบาย งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ประกอบภูมิสถาปัตยกรรมในพื้นที่ที่ส่งผลต่อสภาวะน่าสบายของผู้ใช้งานสวนสันติภาพ ที่สัมพันธ์กับการประกอบกิจกรรม โดยการวัดปัจจัยด้านสภาพภูมิอากาศ สำรวจประเภทของกิจกรรมและลักษณะพื้นที่ทางกายภาพ รวมทั้งสัมภาษณ์ความพึงพอใจในสภาพอากาศของผู้ใช้งานสวนสันติภาพในช่วงฤดูหนาว จากนั้นจึงวิเคราะห์สภาวะน่าสบายของแต่ละพื้นที่และเสนอแนะแนวทางปรับปรุงด้วยองค์ประกอบทางภูมิสถาปัตยกรรมที่เหมาะสมกับกิจกรรมและข้อจำกัดของพื้นที่ เพื่อส่งเสริมสภาวะน่าสบายในสวนสันติภาพ

ผลการศึกษาพบว่า พื้นที่สวนสันติภาพในช่วงเช้าในทุกพื้นที่ ผู้ใช้งานมีความพึงพอใจในสภาพอากาศและอยู่ในสภาวะน่าสบายที่ยอมรับได้ โดยมีค่าเฉลี่ยอุณหภูมิ 27.1 ถึง 30.3°C สัมพันธ์กับค่าความชื้นสัมพัทธ์ที่ร้อยละ 48.9 ถึง 57.7 และความเร็วลมที่ 0.18 ถึง 0.47 เมตรต่อวินาที ในช่วงบ่ายทุกพื้นที่ผู้ใช้งานส่วนมากยอมรับสภาพอากาศได้แต่มีความรู้สึกร้อนเล็กน้อย ในพื้นที่ A-A, A-C, A-E, A-F, A-G และ A-I โดยมีค่าเฉลี่ยอุณหภูมิ 31.9 ถึง 35.2°C สัมพันธ์กับค่าความชื้นสัมพัทธ์ที่ร้อยละ 36.8 ถึง 45.6 และความเร็วลมที่ 0.10 ถึง 0.66 เมตรต่อวินาที และในช่วงเย็นผู้ใช้งานรู้สึกร้อนเล็กน้อยแต่ยอมรับสภาพอากาศได้ ซึ่งยังส่งผลต่อสภาวะไม่น่าสบายต่อผู้ใช้งานในช่วงเวลาดังกล่าว โดยมีค่าเฉลี่ยอุณหภูมิ 32.2 ถึง 33.4°C สัมพันธ์กับค่าความชื้นสัมพัทธ์ในร้อยละ 43.5 ถึง 47.6 และความเร็วลมที่ 0.33 ถึง 0.55 เมตรต่อวินาที

สรุปได้ว่าปัจจัยด้านองค์ประกอบทางภูมิสถาปัตยกรรมของพื้นที่สวนสันติภาพ เช่น พืชพันธุ์ ร่มเงา และแหล่งน้ำส่งผลให้ผู้เข้าใช้มีความพอใจต่อสภาพอากาศ แม้ว่าจะมีช่วงอุณหภูมิอากาศของสภาวะน่าสบายสูงกว่าขอบเขตสภาวะน่าสบายมาตรฐานถึง 3.1°C อย่างไรก็ดีผู้ใช้งานยังมีความรู้สึกร้อนเล็กน้อยในบางช่วงเวลาที่ส่งผลให้เกิดสภาวะไม่น่าสบายในการใช้งานสวนสันติภาพ ในพื้นที่ A-A, A-C, A-E, A-F, A-G และ A-I โดยมีข้อเสนอแนะในพื้นที่ดังกล่าว ดังนี้ (1) เพิ่มพืชพันธุ์ต้นไม้ที่มีความต่างระดับกัน เลือกพืชพันธุ์ที่มีพุ่มใบหนาแน่นและแผ่กว้างสามารถใช้งานใต้ร่มเงาได้ หรือการจัดสวนแนวตั้งในพื้นที่ที่ติดกับอาคารข้างเคียง โดยเลือกใช้วัสดุพื้นผิวที่สะสมความร้อนน้อยและสะท้อนรังสีต่ำ (2) จัดที่นั่งให้อยู่ภายใต้ร่มเงาตามขอบทางเดินหรือสร้างร่มเงาจากเฟอร์นิเจอร์ที่เคลื่อนย้ายได้ (3) ในพื้นที่ A-G แม้จะมีพืชพันธุ์ปกคลุม และมีไม้ยืนต้นระดับสูงหนาแน่น แต่ควรเพิ่มกลุ่มพืชพันธุ์ขนาดกลาง เช่น ไม้พุ่ม ไม้กระถาง และไม้ยืนต้นขนาดเล็ก เพื่อลดการแผ่รังสีจากช่องว่างที่ต้นไม้ระดับสูงที่ไม่สามารถสกัดกั้นการแผ่รังสีได้ และ (4) ควรเพิ่มเวลาเปิดน้ำพุในช่วงบ่ายเพื่อเพิ่มความชื้นให้พื้นที่ขอบแหล่งน้ำ หรือที่นั่งที่มีซุ้มไม้เลื้อยปกคลุม เพื่อลดความร้อนในช่วงเวลาดังกล่าวได้