การศึกษาหลักเกณฑ์พื้นที่สีเขียวในรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อม โครงการประเภทอาคารชุดพักอาศัยรวม เขตกรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

โครงการที่พักอาศัยประเภทอาคารชุดพักอาศัยรวมที่มีจำนวนห้องพักตั้งแต่ 80 ห้องขึ้นไป หรือมีพื้นที่ใช้สอยตั้งแต่ 4,000 ตารางเมตรขึ้นไป ต้องจัดทำรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อม ซึ่งหนึ่งในหลักเกณฑ์ของรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อม คือ พื้นที่สีเขียว ซึ่งเป็นดัชนีชี้วัดความน่าอยู่ของเมือง แต่ตลอดระยะเวลา 30 ปีที่ผ่านมา ตั้งแต่การประกาศใช้พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 ในส่วนของมาตรการเกี่ยวกับการใช้พื้นที่สีเขียวไม่มีการเปลี่ยนแปลงไปตามความทันสมัยของสถานการณ์ในปัจจุบัน งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการปรับปรุงและพัฒนาหลักเกณฑ์พื้นที่สีเขียว และความเป็นไปได้ที่จะทำให้หลักเกณฑ์ดังกล่าวดีขึ้น โดยกำหนดกรอบการวิจัยคือ 1) การศึกษาลักษณะพื้นที่สีเขียวที่เกิดขึ้นในหลักเกณฑ์พื้นที่สีเขียวในรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อมที่ผ่านการพิจารณาในปี พ.ศ. 2561 และ 2) ความเป็นไปได้ที่จะปรับปรุงและพัฒนาหลักเกณฑ์ดังกล่าว

ผลการศึกษาแบ่งเป็นสองลักษณะ คือการวิจัยเชิงเอกสารพบว่าลักษณะพื้นที่สีเขียวที่เกิดขึ้นในรายงานฯ ผ่านตามหลักเกณฑ์ขั้นต่ำของพื้นที่สีเขียวที่กำหนดไว้ โดยรูปแบบอาคารประเภทอาคาร Low Rise มีสัดส่วนเฉลี่ยของพื้นที่สีเขียวทุกประเภทเกินกว่าที่หลักเกณฑ์กำหนดมากกว่าอาคารประเภท High Rise จากการสัมภาษณ์กลุ่มนิติบุคคลผู้จัดทำรายงานพบว่า ปัจจัยที่สำคัญที่สุดในการจัดทำพื้นที่สีเขียว คือ ตัวเลขหลักเกณฑ์ขั้นต่ำ และชนิดพันธุ์ของไม้ยืนต้นที่ต้องนำไปคำนวณการดูดซับคาร์บอน โดยชนิดพันธุ์ที่ใช้มาจากตารางอ้างอิงที่ถูกทำขึ้นในปี พ.ศ. 2542 โดยไม่มีการเพิ่มเติมชนิดพันธุ์ไม้ยืนต้นเลย และไม่สามารถปฏิบัติได้จริง นอกจากนั้น การสัมภาษณ์กลุ่มผู้เชี่ยวชาญนำมาสู่แนวทางการปรับปรุงหลักเกณฑ์พื้นที่สีเขียว ได้แก่ 1) แนวทางในส่วนหลักเกณฑ์ ได้แก่ หลักเกณฑ์ขั้นต่ำเดิมควรมีอยู่ แต่ต้องมีการปรับปรุงให้ทันสมัย และสามารถปฏิบัติได้จริง รวมถึงการยอมรับรูปแบบพื้นที่สีเขียวอื่น ๆ แต่ต้องแยกหลักเกณฑ์ออกมาจากหลักเกณฑ์ขั้นต่ำ ไม่สามารถทดแทนกันได้ 2) แนวทางการดำเนินการและการนำไปใช้ ได้แก่ การกำหนดวัตถุประสงค์ของหลักเกณฑ์ เพื่อมีเป้าหมายในการปฏิบัติหลักเกณฑ์นั้น รวมถึงการใช้ดุลยพินิจของกรรมการต้องมาจากผู้ที่มีความรู้ในเรื่องพื้นที่สีเขียวและหลักเกณฑ์ด้วย และการนำหลักเกณฑ์อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมมาปรับใช้เพื่อเกิดวิธีการใหม่ ๆ ต่อไป