ภาพสะท้อนบริบทสังคมจากคำร้องในเพลงลูกทุ่งของครูไพบูลย์ บุตรขัน

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาพสะท้อนบริบทสังคมจากคำร้องในบทเพลงลูกทุ่งไทยของครูไพบูลย์ บุตรขัน ได้แก่ ความหมายของบทเพลง ภาพสะท้อนวัฒนธรรมด้านรูปธรรม นามธรรม และคุณค่าด้านวรรณกรรม ผลการวิจัยพบว่า 1) เพลง “ค่าน้ำนม” มีความหมายให้ระลึกถึงพระคุณแม่ ด้านรูปธรรมสะท้อนวิถีชีวิตและบทบาทความเป็นเพศแม่ ด้านนามธรรมสะท้อนค่านิยมความกตัญญู กตเวที ด้านวรรณกรรมมีคุณค่าด้านศีลธรรม 2) เพลง “ชายสามโบสถ์” มีความหมายแสดงถึงความเสียใจของชายที่บวชแล้วถึงสามครั้ง ด้านรูปธรรมสะท้อนข้อปฏิบัติให้หลีกเลี่ยงการบวชซ้ำสามครั้ง ด้านนามธรรมสะท้อนค่านิยมการได้บวชเป็นพระภิกษุและความเชื่อเรื่องมารมาผจญ ด้านวรรณกรรมมีคุณค่าด้านทักษะเชิงวิจารณ์ 3) เพลง “โลกนี้คือละคร” มีความหมายเชิงเปรียบเทียบชีวิตคนว่าเหมือนละครซึ่งมีจุดจบชีวิตคือความตาย ด้านรูปธรรมสะท้อนบทบาทและสัจธรรมของชีวิต ด้านนามธรรมสะท้อนถึงความสุข ความทุกข์ ว่าไม่แน่นอน ด้านวรรณกรรมมีคุณค่าด้านปัญญา และ 4) เพลง “บุพเพสันนิวาส” มีความหมายถึงการเกี้ยวสาว ด้านรูปธรรมสะท้อนเรื่องการสร้างบุญกุศลของคนไทยพุทธ ด้านนามธรรมสะท้อนความเชื่อเรื่องผลบุญในชาติก่อน ด้านวรรณกรรมมีคุณค่าด้านศีลธรรม คำร้องส่วนใหญ่แสดงถึงอารมณ์และความรู้สึกของมนุษย์์ด้วยภาษาที่เข้าใจง่าย ทำให้ผู้ฟังเกิดจินตนาการตามและเข้าถึงสุนทรียะได้ง่าย