ข้อสัญญาไม่เป็นธรรม : วิเคราะห์หลักกฎหมายและข้อเสนอแนะ ตามข้อความคิดวิศวกรสังคมของ รอสโค่ พาวนด์

บทคัดย่อ

พระราชบัญญัติข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรม พ.ศ. 2540 มีขึ้นมาเพื่อคุ้มครองประชาชนในสังคมจากการเอาเปรียบในการทำสัญญาที่ไม่เป็นธรรมของผู้ที่มีอำนาจทางเศรษฐกิจเหนือกว่า กฎหมายฉบับนี้ได้ใช้บังคับมาระยะเวลา 20 กว่าปี จากการตรวจสอบความคิดเห็นทางวิชาการและคำพิพากษาของศาลฎีกา กฎหมายฉบับนี้ก็ไม่มีผลเป็นการลดทอนความเอาเปรียบในทางการทำสัญญาได้ แม้จะได้นำหลักการตามกฎหมายฉบับนี้ไปบัญญัติในกฎหมายอื่นที่มาในภายหลัง อาทิเช่น กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการค้ำประกัน หรือ กฎหมายเกี่ยวกับธุรกิจบัตรเครดิต ฯลฯ แต่ก็ยังไม่ได้ลดความไม่เป็นธรรมในการทำสัญญาอย่างที่ควรจะเป็น ทั้งนี้เป็นเพราะนักกฎหมายมักจะตีความโดยยึดหลักการเดิม โดยคำนึง หลักเสรีภาพในการทำสัญญามากกว่าการลดทอนความเอาเปรียบในการทำสัญญาเพราะมีอำนาจทางเศรษฐกิจเหนือกว่า  ผู้เขียนจึงขอเสนอแนวความคิดเรื่องวิศวกรสังคมของ Roscoe Pound ซึ่งมีเป็นลักษณะชุดความคิด (Mindset) ในการลดความขัดแย้งในผลประโยชน์ของคนในสังคมมาประยุกต์ในการใช้และการตีความพระราชบัญญัตินี้ เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมในการทำสัญญาและลดความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจให้มากที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน