การดำรงอยู่ของพุทธภาวะ

บทคัดย่อ

พุทธภาวะ เป็นหลักการสูงสุดคนละด้านของพระพุทธศาสนาฝ่ายเถรวาทและมหายาน ซึ่งทั้งสองนิกายมีความเห็นขัดแย้งกันในแง่ของหลักการและการตีความ พระพุทธศาสนาเถรวาทซึ่งเป็นนิกายดั้งเดิม ยอมรับพุทธภาวะในความหมายของผู้บำเพ็ญตนเพื่อเป็นพระพุทธเจ้า หรือสภาวธรรมที่หลุดพ้นจากทุกข์ ซึ่งจำกัดความเฉพาะพระพุทธเจ้าเท่านั้น ปฏิเสธพุทธภาวะในลักษณะที่เป็นอัตตา ส่วนพระพุทธศาสนามหายาน ยอมรับพุทธภาวะในความหมายที่เป็นแก่นแท้ของจิตหรือจิตบริสุทธิ์ มีอยู่ในทุกหนทุกแห่ง ทุกกาลเวลา ทุกสรรพสิ่ง และสรรพสัตว์ ดำรงอยู่ในภาวะที่ยั่งยืน ความขัดแย้งดังกล่าว นำไปสู่ข้อพิพากษ์เชิงปรัชญาดำเนินมาหลายศตวรรษ ปัจจุบันทั้งสองนิกายพยายามแสวงหาจุดร่วม ไม่แสดงเหตุผลและเงื่อนไขอันนำไปสู่ความขัดแย้ง เปิดใจกว้างเพื่อยอมรับเหตุผลของกันและกันมากขึ้น อันจะนำไปสู่ความยั่งยืนของพระพุทธศาสนาในอนาคตสืบไป