การกล่อมเกลาสังคมเชิงพุทธตามแนวคิดโคลงโลกนิติในลุ่มน้ำโขง

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์การกล่อมเกลาทางสังคม ซึ่งแฝงอยู่ในโคลงโลกนิติที่มีต่อชุมชนลุ่มน้ำโขง การประพันธ์โคลงโลกนิติมีความเป็นเอกลักษณ์ เน้นสัมผัสตามแบบโคลงสี่สุภาพ โคลงโลกนิติเป็นวรรณกรรมที่เก่าแก่และทรงคุณค่ามาก เป็นโคลงกลอนที่สอดแทรกองค์ความรู้ทางพระพุทธศาสนาไว้อย่างน่าสนใจ ซึ่งสอดคล้องกับสังคมที่ประชากรส่วนใหญ่นับถือพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะสังคมไทยและสังคมลุ่มน้ำโขง เพราะในสังคมดังกล่าว ถือเป็นหนึ่งในศูนย์กลางทางพระพุทธศาสนาของโลก การนำเอาแนวคิดโคลงโลกนิติมาช่วยจัดระเบียบสังคม จึงเหมาะสมกับบริบทของทุกสังคมในภูมิภาคนี้ ยิ่งไปกว่านั้น ชุมชนลุ่มน้ำโขงยังมีลักษณะทางประเพณีและวัฒนธรรมที่คล้ายคลึงกัน และประชากรส่วนใหญ่ก็นับถือพระพุทธศาสนาเหมือนกัน จะเห็นได้ว่า องค์ความรู้พิเศษที่สอดแทรกอยู่ในโคลงโลกนิติคือ การค้นพบประเด็นทางพระพุทธศาสนาที่ช่วยกล่อมเกลาสมาชิกในสังคมลุ่มน้ำโขง เพื่อให้สมาชิกทั้งหลายมีประพฤติกรรมตามกรอบของศีลธรรมจริยธรรม และช่วยจัดระเบียบให้สังคมมีความสงบร่มเย็น ภายใต้พุทโธวาทที่เป็นดั่งหัวใจของพระพุทธศาสนาทั้ง 3 ด้าน คือ การทำดี ละเว้นชั่ว และทำจิตใจให้บริสุทธิ์ แนวทางนี้เป็นกระบวนการที่ปรับเปลี่ยนมุมมอง แนวคิด ความเชื่อ เจตคติ และค่านิยมทางสังคมทั้งสิ้น ทั้งยังก่อให้เกิดพฤติกรรมที่ดีงามแก่สังคมโดยรวม ดังนั้น โคลงโลกนิติจึงเป็นอีกวรรณคดีหนึ่ง ที่บรรจงสรรค์สร้างสังคมให้น่าอยู่ ช่วยลดความขัดแย้ง และค้ำจุนหนุนนำสังคมสองฝั่งโขงให้มีความปกติสุขตลอดไป