AN ANALYTICAL STUDY OF THE SOCIAL REFLECTIONS IN DHAMMAPADATTHAKATHA AFFECT TO THE NORTHEASTERNERS’ WAY OF LIFE
Main Article Content
Abstract
Abstract
This article aims to analyze social reflections of the Dhammapadatthakatha that affect to the northeasterners’ way of life. The studies have shown that the content of Dhammapadatthakatha reflects the northeasterners’ lifestyle in 6 aspects: 1. Government, the Dhammapadatthakatha referred to the role of the ruler in treating suffering for the ruled people which influenced the form of public administration of the northeasterners, called the Fourteenth Laws. 2. Economy, the Dhammapadatthakatha talked about the agricultural occupation of Indians which influenced the rituals on agriculture of the northeasterners, namely Phi Ta Haek that is the ghost of the farm. 3. Language and Literature, the Dhammapadatthakatha was recorded in Pali language which this language and Dhammapadatthakatha have influenced many stories of Khamphaya (Isaan wisdom) and Mukapadha (Oral Pulpit) of the northeasterners. 4. Education, Dhammapadatthakatha spoke of the monks' educational management by studying under the patronage of the preceptor which influenced the religious values about ordain to study of the northeasterners. 5. Traditions, the Dhammapadatthakatha spoke of Indian cultures and traditions in many ways which influenced and was the origin of the northeastern traditions, called the Twelfth Lunar traditions, that are the story of Erakapatta, the deeds of the ascetic Phra Kondanna, the story of Poonnadhasi, the deeds of the Lord Buddha, the story of Phra Chabbaggiya, the deeds of Phra Uruvelakassappa, the story of Kali Yaksinee, and the story of Yamaka’s miracles. 6. Belief, the Dhammapadatthakatha spoke of Indian beliefs based on Brahmanism which influenced the beliefs of the northeasterners until it became a ritual of many beliefs.
Article Details
References
เอกสารอ้างอิง
ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์. (2534). อีสานเมื่อวันวาน. กรุงเทพมหานคร : เรือนแก้วการพิมพ์.
จารุบุตร เรืองสุวรรณ. (2520). ของดีอีสาน. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์การศาสนา.
จารุวรรณ ธรรมวัตร. (2522). ลักษณะวรรณกรรมอีสาน. กาฬสินธุ์ : จินตภัณฑ์การพิมพ์.
________________. (2528). บทบาทของหมอลำต่อสังคมอีสานในช่วงกึ่งศตวรรษ. รายงานวิจัย.
สถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสาน มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ มหาสารคาม.
ชลธิรา กลัดอยู่. (2518). คาถาธรรมบทและอรรถกถาธรรมบท. เมืองโบราณ. 2(1), 29-39.
ธวัช ปุณโณทก. (2529). สถาบันพระพุทธศาสนากับวิถีชีวิตในสังคมอีสาน สมัยพุทธศตวรรษที่ 20-21. ใน เอกสารสัมมนาวิชาการอีสานศึกษา. วิทยาลัยครูมหาสารคาม.
ป.หลงสมบุญ. (2540). พจนานุกรม มคธ-ไทย. กรุงเทพมหานคร : สำนักเรียนวัดปากน้ำ.
ปรีชา พิณทอง. (2535). ประเพณีโบราณไทยอีสาน. อุบลราชธานี : ศิริธรรมออฟเซ็ท.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2556). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์.
กรุงเทพมหานคร : ธรรมสภาและสถาบันบันลือธรรม.
พระมหาทรรศน์ คุณทสฺสี (โพนดวงกรณ์). (2546). การศึกษาเปรียบเทียบพุทธวิธีการสอนในอรรถกถาธรรมบท กับกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาประทีป อภิวฑฺฒโน. (2561). สารัตถะในธรรมบทและธัมมปทัฏฐกถา. ขอนแก่น : หจก.โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา.
พระมหาประหยัด ปญฺญาวโร. (2542). จริยธรรมในลำกลอน. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
________________. (2540). วิทยานิพนธ์ปริทัศน์. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2514). พระประวัติสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส. พระนคร : มงคลการพิมพ์.
______________. (2551). ธัมมปทัฏฐกถาแปล ภาค 1. พิมพ์ครั้งที่ 16. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
______________. ธัมมปทัฏฐกถาแปล ภาค 2. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
______________. ธัมมปทัฏฐกถาแปล ภาค 6. พิมพ์ครั้งที่ 16. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
วิทย์ ศิวะศริยานนท์. (2531). วรรณคดีและวรรณคดีวิจารณ์. กรุงเทพมหานคร : ไทยวัฒนาพานิช.
วีกิพีเดีย. (2563). ภาคอีสาน (ประเทศไทย). เรียกใช้เมื่อ 26 ตุลาคม 2563 จาก https://1th.me/vjZ4W.
ศาสตราจารย์ ยู.ดี.ชัยเซเกรา. (2527). ธรรมบท. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ลินคอรน์โปรโมชั่น.
สมศักดิ์ คุณปู่. (2555). การพัฒนาการศึกษาคณะสงฆ์ไทย. เข้าถึงเมื่อ 15 สิงหาคม 2562 จาก https://1th.me/ynauR.
สาร สาระทัศนานันท์. (2522). หนังสือชุดสมบัติอีสาน เล่ม 1. เลย : ศูนย์วัฒนธรรมวิทยาลัยครูเลย.
สำลี รักสุทธี. (2548). ผญา. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์พัฒนาศึกษา.
สำนักงานสถิตแห่งชาติ. (2563). 4 สถิติศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม. เรียกใช้เมื่อ 15 ตุลาคม 2563 จาก http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/04.aspx
สุทิน สนองผัน. (2536). “หมอลำ: อดีตและปัจจุบัน” รวมบทความประวัติศาสตร์. มานพ ถาวรวัฒน์สกุล (บรรณาธิการ). กรุงเทพมหานคร : สมาคมประวัติศาสตร์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี.
สุพิศ เอื้องแซะ. (2560). ภาพสะท้อนสังคมและกลวิธีการนำเสนอเรื่องสั้นในนิตยสาร “คู่สร้างคู่สม”. ใน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวชาภาษาไทย. มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงใหม่.
สุรชัย ชินบุตร. (2560). “ภาพสะท้อนสังคมอีสานที่ปรากฏในวรรณกรรมเรื่องนางสิบสอง”. การประชุมวิชาการระดับชาติเรื่อง “ขับนิทานนางสิบสอง ขานทำนองพระรถเมรี” : นิทานมรดกแห่งอุษาคเนย์. บรรณาธิการโดย รัตนพล ชื่นค้า. กรุงเทพมหานคร : สถาบันภาษาศาสตร์และวัฒนธรรมศึกษาราชนครินทร์ ภาควิชาวรรณคดี ภาควิชาภาษาไทย ภาควิชาดนตรี และ คณะกรรมการฝ่ายวิจัยคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
อภิศักดิ์ โสมอินทร์. (2524). โลกทัศน์อีสาน. กาฬสินธุ์ : โรงพิมพ์ประสานการพิมพ์.
อภิศักดิ์ โสมอินทร์. (2526). คติชาวบ้านไทยอีสาน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช.
Wellek, Rene., and Austin Warren Jr., (1956). Theory of literature 3rd ed. New York: Harcourt, Brace & World.