การจัดการเรียนการสอนวิชาสิทธิหน้าที่พลเมืองในประเทศเยอรมนี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีจุดประสงค์ในการศึกษากระบวนเรียนการสอนในระดับโรงเรียนเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง (Civic education หรือ Citizenship education) ในประเทศเยอรมนี และเพื่อนำบทเรียนจากการค้นพบข้างต้นมาจัดทำเป็นข้อเสนอในการศึกษา เพื่อเสริมสร้างความเป็นพลเมืองที่เหมาะสมกับประเทศไทย โดยใช้วิธีการวิจัยเอกสาร ทบทวนวรรณกรรมและการสัมภาษณ์ผู้รู้

ผลการศึกษาพบว่าการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมืองในประเทศเยอรมนีนั้น นับว่ามีความเข้มแข็งที่สุดแห่งหนึ่ง ซึ่งมีการให้อิสระกับมลรัฐต่าง ๆ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาของแต่ละมลรัฐในการเป็นผู้รับผิดชอบหลักสูตร ตามหลักการกระจายอำนาจจากรัฐบาลกลางสู่รัฐบาลท้องถิ่น อย่างไรก็ตาม แต่ละมลรัฐอยู่ภายใต้มาตรฐานเดียวกัน คือ มีเป้าหมายหลักในการส่งเสริมประชาธิปไตย การเคารพในศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ และการอยู่ร่วมกันโดยสันติและสร้างสรรค์ โดยมีการบรรจุวิชาประชาธิปไตยศึกษา (Democracy education) ร่วมกับวิชาบูรณาการอื่น ๆ ในระดับมัธยม ได้แก่ วิชาประวัติศาสตร์ ซึ่งเป็นการสอนประวัติศาสตร์อย่างตรงไปตรงมาและชี้ให้เห็นบทเรียนที่เกิดในอดีต วิชาสื่อที่เน้นให้นักเรียนรู้จักสนใจในเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในอดีตและปัจจุบัน โดยกระตุ้นให้รับข่าวสารอย่างครอบคลุมและรู้จักวิเคราะห์ข้อเท็จจริงจากข้อมูลและแหล่งข้อมูลนั้น ๆ ตลอดจนวิชาศาสนาที่เปิดกว้างให้กับทุกความเชื่อและศรัทธา รวมถึงผู้ที่ไม่มีศาสนาให้อยู่ร่วมกันได้อย่างมีขันติธรรม ทั้งนี้การศึกษาดังกล่าวยังเน้นการปฏิบัติจริงโดยผู้เรียนจากกิจกรรมเสริมทั้งในโรงเรียนและนอกโรงเรียนซึ่งได้รับการสนับสนุนจากทั้งภาครัฐและเอกชน