การสร้างความเป็นพลเมืองในสังคมไทยที่สะท้อนผ่านเนื้อหาในหนังสืออ่านนอกเวลา กลุ่มวิชาหน้าที่พลเมือง ชั้นมัธยมศึกษาของไทย ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551

บทคัดย่อ

บทความนี้สะท้อนความพยายามของรัฐในการสร้างความเป็นพลเมืองในรูปแบบที่รัฐต้องการผ่านเนื้อหาในหนังสืออ่านนอกเวลา กลุ่มวิชาหน้าที่พลเมือง ชั้นมัธยมศึกษาของไทย
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 ตามแนวคิดของ Westheimer และ Kahne ที่แบ่งประเภทความเป็นพลเมืองออกเป็น 3 ประเภท โดยวิเคราะห์เนื้อหาเกี่ยวกับการสร้างความเป็นพลเมืองในหนังสืออ่านนอกเวลา กลุ่มวิชาหน้าที่พลเมือง ระดับชั้นมัธยมศึกษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 จำนวน 9 เล่ม ได้แก่ ความสุขผลิใบในทุกเช้า จะเล่าให้คุณฟัง เธอคือความหวังของแผ่นดิน ชีวิตงามตามคำสอนของพระเจ้าอยู่หัว เล่ม 1 - 3 วันอังคารแห่งความทรงจำกับครูมอร์รี่ อาม่าบนคอนโด และ แอนิมอล ฟาร์ม ซึ่งพบว่า เนื้อหาในหนังสืออ่านนอกเวลาส่วนใหญ่เน้นสร้างพลเมืองในลักษณะที่เป็นพลเมืองที่มีความรับผิดชอบส่วนตัวมากกว่าพลเมืองแบบมีส่วนร่วมและพลเมืองที่มีสำนึกต่อความยุติธรรมทางสังคม เน้นการปฏิบัติตนตามบทบาทหน้าที่ของตนเอง ขยันทำงาน เคารพกฎหมาย และมีจิตสาธารณะช่วยเหลือสังคมเมื่อมีโอกาส ซึ่งการสร้างพลเมืองในลักษณะเช่นนี้ไม่ได้สะท้อนให้เห็นถึงความเป็นพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย เนื่องจากทั้งในสังคมการเมืองแบบเผด็จการและประชาธิปไตยต่างต้องการให้พลเมืองเรียนรู้ความเป็นพลเมืองแบบรับผิดชอบส่วนตัวเฉกเช่นเดียวกัน