การบรรลุธรรมในพุทธศาสนามหายานกรณีคำสอนของพระโพธิธรรม

บทคัดย่อ

บทความนี้กล่าวถึงหลักการบรรลุธรรมของนิกายธยานซึ่งเป็นกรณีศึกษาพระโพธิธรรม ซึ่งเป็นผู้ก่อตั้งและเผยแผ่หลักคำสอนการบรรลุธรรมแบบฉับพลัน หลักคำสอนของพระโพธิธรรมได้รับอิทธิพลจากแนวคิดของปรัชญามาธยิกะและโยคาจาร ทั้งสองนิกายถือแก่นสอนสำคัญคือ ความว่างเปล่าและสิ่งที่เป็นจริงแท้สูงสุดคือ จิตเท่านั้น การรู้ความเป็นจริงเป็นเรื่องของจิตซึ่งเป็นลักษณะของความรู้ไม่เกี่ยวข้องกับหลักการทางศีลธธรรมจริยธรรมทั้งของปัจเจกชนหรือสังคมใด ๆ การบรรลุธรรมเป็นเรื่องปัจเจกบุคคลไม่ใช่เรื่องสังคม เนื่องจากเรื่องสังคมเป็นเรื่องของโครงสร้างทางจิตที่ถูกปรุงแต่งซึ่งต้องคำนึงถึงกฏเกณฑ์ การวัดประเมิน ซึ่งนำไปสู่ภาวะปรุงแต่งของจิตไม่ว่ากรณีใด ๆ พระพุทธศาสนาแท้จริงไม่ให้ความสนใจเรื่องสังคมมากนักแต่ให้ความสนใจในเรื่องการดับทุกข์ที่เกิดขึ้นกับจิตในปัจจุบันเท่านั้น เมื่อจิตได้บรรลุการรู้แจ้งสมบูรณ์แล้วจากนั้นความเป็นไปทางสังคมก็จะอยู่ในภาวะของความสงบสุขเอง การบรรลุธรรมแบบฉับพลันเกิดจากการพิจารณาเห็นสภาวะความเป็นจริงคือสุญญตาและความเป็นหนึ่งเดียวของจิต จนจิตเกิดการปล่อยวางจากความทุกข์และกิเลสเครื่องปรุงแต่งลวงจิตไม่ให้เห็นความจริงแท้