มโนทัศน์เรื่องเกณฑ์ความดีในพุทธปรัชญา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
เกณฑ์วินิจฉัยกรรมดีและกรรมชั่วในแง่ของกรรมให้ถือเอาเจตนาเป็นหลักตัดสินว่าเป็นกรรมหรือไม่ และในแง่ที่ว่ากรรมนั้นดีหรือชั่ว ให้พิจารณาตามหลักเกณฑ์ดังนี้ คือ 1.เกณฑ์หลัก ตัดสินด้วยความเป็นกุศลหรืออกุศลโดยพิจารณามูลเหตุว่า เป็นเจตนาที่เกิดจากกุศลมูล คือ อโลภะ อโทสะ อโมหะ หรือเกิดจากอกุศลมูลคือ โลภะ โทสะ โมหะ พิจารณาจากสภาวะว่า เป็นสภาพเกื้อกูลแก่ชีวิตจิตใจหรือไม่ ทำให้จิตใจสบาย ไร้โรคปลอดโปร่ง ผ่องใส สมบูรณ์หรือไม่ ส่งเสริมหรือบั่นทอนคุณภาพและสมรรถภาพของจิต ช่วยให้กุศลธรรมทั้งหลายงอกงามขึ้น อกุศลธรรมทั้งหลายลดน้อยลง หรือทำให้กุศลลดน้อยลง อกุศลธรรมทั้งหลายเจริญงอกงามขึ้น ตลอดจนมีผลต่อบุคลิกภาพอย่างไร 2. เกณฑ์ตัดสินร่วม เป็นข้อที่นำมาประกอบตัดสินโดยให้มีการกลั่นกรองอย่างละเอียดเพื่อพิจารณาอย่างถี่ถ้วนอีกชั้นหนึ่ง คือ พิจารณาความยอมรับของวิญญูชน หรือตำหนิติเตียน พิจารณาลักษณะและผลของการกระทำที่เกิดขึ้นต่อตนเองและต่อผู้อื่นโดยดูว่า เป็นการเบียดเบียนตน เบียดเบียนผู้อื่น ทำให้ตนเองหรือหรือผู้อื่นให้เดือดร้อนหรือไม่ เป็นไปเพื่อประโยชน์สุขหรือเป็นไปเพื่อทุกข์ทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น
Article Details
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรจากวารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์ก่อนเท่านั้น
References
ประเวศ อินทองปาน. พุทธปรัชญาในพระไตรปิฎก. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพมหานคร : สำนักส่งเสริมและฝึกอบรม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2553.
พระพรหมคุณาภรณ์ ป.อ.ปยุตฺโต. พุทธธรรมฉบับปรับขยาย. พิมพ์ครั้งที่ 36. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์ผลิธัมม์. 2553.
พระฤกษ์ดำรงค์ ปญฺญาธโร (จันทร์แสง). ศึกษาวิเคราะห์และรูปแบบนำเสนอเรื่องกฎแห่งกรรมที่ปรากฏใน ละครโทรทัศน์ : เรื่องเย้ยฟ้าท้าดิน. วิทยานิพนธ์หลักสูตรพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาปรัชญา. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2554.
พระสมปอง มนฺตชาโต (วงษ์สะอาด). การศึกษาเปรียบเทียบเกณฑ์ตัดสินความดีในปรัชญาของเพลโต้กับ พุทธปรัชญาเถรวาท, บัณฑิตวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. 2553.
Abraham Velez de Cea, The Criteria of Goodness in the Pali Nikayas and the Nature of Buddhist Ethics, Journal of Buddhist Ethics, Theology Department Georgtown University. pp 123-140.
MICHAEL J.SANDEL. JUSTICE WHAT’S THE RICHT THING TO DO? ความยุติธรรม. สฤณี อา ชวานันทกุล แปล. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ openworld, 2554.
ข่าวสดออนไลน์. วันที่ 12 พฤษภาคม 2559.
http://pttinternet.pttplc.com/greenglobe/2542/personal-04.html.