ศึกษาวิเคราะห์สตรีในพระพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

งานวิจัยเชิงคุณภาพเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติของสตรีในพระพุทธศาสนาเถรวาท  เพื่อวิเคราะห์บทบาทและความสำคัญของสตรีในพระพุทธศาสนาเถรวาท  เพื่อนำรูปแบบที่ดีของสตรีในพระพุทธศาสนาเถรวาทมาประยุกต์ใช้ในสังคมปัจจุบัน เครื่องมือที่ใช้การเก็บรวบรวมข้อมูลในการทำวิจัยใช้เอกสารชั้นปฐมภูมิเป็นหลัก และจากหนังสือ บทความวิชาการ เป็นต้น แล้วตรวจความถูกต้องของข้อมูลและวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา

                ผลการวิจัย พบว่า ประวัติความเป็นมาของสตรีในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท มีชาติ ตระกูล อุปนิสัย การบรรลุธรรมแตกต่างกัน บทบาทของสตรีกับครอบครัวพบว่า บทบาทสำคัญของธิดานั้นต้องมีความกตัญญูกตเวทีต่อบิดา มารดา ทำตามโอวาท ช่วยเหลือการงานต่างๆ ให้ท่านดำรงอยู่ในไตรสิกขา บทบาทของภรรยาพบว่า วธกภริยา โจรีภริยา อัยยาภริยา ล้วนแต่เป็นคนทุศีล เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงทุคติ ส่วนมาตาภริยา ภคินีภริยา สขีภริยา ทาสีภริยา เป็นภรรยาที่ดีตั้งอยู่ในศีลธรรม  เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์  บทบาทของสะใภ้พบว่า ลูกสะใภ้มีหน้าที่สำคัญโดยทำตามโอวาทของบิดามารดา บทบาทของมารดาพบว่า มารดา บิดา มีหน้าที่เลี้ยงดูบุตรธิดาดุจพระพรหม เป็นบุรพาจารย์ ให้ความรักและความยุติธรรมต่อบุตร ธิดา บทบาทของอุบาสิกาต้องเข้าถึงพระรัตนตรัยรักษาศีล ๕ ศีล ๘ หรือศีลอุโบสถ บทบาทสำคัญของสามเณรีคือรักษาธรรมวินัย สมาทานรักษาศีล ๑๐ บทบาทสำคัญของสิกขมานาคือการฝึกตนเตรียมพร้อมในการอุปสมบท  ภิกษุณีมีบทบาทสำคัญในด้านการศึกษาปฏิบัติธรรม การบรรลุธรรม และการเผยแผ่พุทธธรรม

                องค์ความรู้เกี่ยวกับการศึกษาวิเคราะห์สตรีในพุทธศาสนาเถรวาท พบว่า รูปแบบที่ดีของสตรีในพุทธศาสนาเถรวาทที่นำมาประยุกต์ใช้ในสังคมปัจจุบัน คือ ๑)รูปแบบที่ดีของนางวิสาขามหาอุบาสิกา คือ เป็นธิดา เป็นลูกสะใภ้ เป็นเจ้านายที่ดี เป็นเอตทัคคะด้านอุปถัมภ์พระพุทธศาสนา  ๒) รูปแบบที่ดีของพระมหาปชาบดีโคตมี เป็นแบบอย่างที่ดีทางโลกคือเป็นมารดาเลี้ยงที่ดีที่สุด เป็นแบบอย่างที่ดีทางธรรมคือการรับและปฏิบัติตามครุธรรม ๘ ประการ จนทำให้ภิกษุณีรุ่นหลังปฏิบัติตามพระธรรมวินัย บำเพ็ญเพียรจิตภาวนาจนกระทั่งได้บรรลุธรรมขั้นสูงสุดในพระพุทธศาสนา