พุทธนวัตกรรมการเสริมสร้างสุขภาวะทางจิตเพื่อแก้ปัญหา โรคซึมเศร้าของผู้สูงอายุในจังหวัดลำพูน

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาปัญหาและสาเหตุของโรคซึมเศร้าของผู้สูงอายุในจังหวัดลำพูน 2) เพื่อศึกษากระบวนการพุทธนวัตกรรมการแก้ปัญหาสุขภาวะทางจิตด้านโรคซึมเศร้าในจังหวัดลำพูน และ3) เผยแพร่พุทธนวัตกรรมการแก้ปัญหาสุขภาวะทางจิตด้านโรคซึมเศร้าในจังหวัดลำพูน วิจัยแบบผสมผสานระหว่างการวิจัยเชิงคุณภาพ และการวิจัยเชิงปฏิบัติการ เป็นการทดลองในผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคซึมเศร้า จำนวน 2 คน โดยใช้เครื่องมือคือแบบสัมภาษณ์และแบบทดลอง ผลการวิจัยพบว่า 1) ปัญหาและสาเหตุของโรคซึมเศร้าของผู้สูงอายุในจังหวัดลำพูน มี 4 ด้าน คือ ด้านร่างกาย ผู้สูงอายุมีโรคประจำตัวเรื้อรังที่รักษาไม่หายขาด มีความวิตกกังวลต่ออาการเจ็บป่วย ด้านจิต ผู้สูงอายุมีความน้อยใจที่ไม่ได้รับการดูแลเอาใจใส่จากบุตรหลาน ทำให้เกิดภาวะเครียดสะสมจากอาการป่วยด้านร่างกาย ด้านสังคม ผู้สูงอายุเป็นวัยที่มีบทบาทในด้านชุมชนที่น้อยลง อำนาจการตัดสินใจน้อยลง การให้ความสำคัญของผู้สูงอายุในด้านชุมชนน้อยลง จึงทำให้ผู้สูงอายุเข้าสังคมน้อยลง และด้านเศรษฐกิจ ผู้สูงอายุบางส่วนไม่สามารถจะเกษียรตัวเองได้ เพราะยังต้องหาเลี้ยงครอบครัว เงินที่ได้มาไม่เพียงพอต่อการเลี้ยงชีพ ทำให้เครียดจนทำให้เป็นโรคซึมเศร้า 2) ผู้สูงอายุควรยึดหลักธรรมคำสอบของพุทธศาสนามาเป็นคติในการดำเนินชีวิต เพื่อให้เกิดปัญญารู้แจ้งเห็นจริง และสามารถปรับตัวปรับใจรับกับเหตุการณ์ต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นโดยไม่ได้คาดหมายได้อย่างมีสติ ซึ่งหลักธรรมที่นำมาใช้ คือ หลักธรรมภาวนา 4 กายภาวนา การจะเข้าสู่กระบวนการหลักภาวนา 4 ให้ได้ประสิทธิผลอย่างแท้จริง ควรปฏิบัติตามชุดกิจกรรม ชื่อว่า “3ป 1ส” 3) การเผยแพร่พุทธนวัตกรรมการแก้ปัญหาสุขภาวะทางจิตด้านโรคซึมเศร้า ได้ดำเนินการเผยแพร่โดยการจัดประชุมสัมมนาทางวิชาการ โดยชุดชื่อกิจกรรม 3ป 1ส เป็นชุดกิจกรรมที่ประกอบด้วย 4 ชุดกิจกรรม คือ ชุดที่ 1 “ปลูก” ชุดที่ 2“ประดิษฐ์” ชุดที่ 3 “ปล่อย” และชุดที่ 4 “สร้างสรรค์สังคม”