วิเคราะห์แนวทางการสอนวิปัสสนาตามหลักมหาสติปัฏฐานสูตร: กรณีศึกษา พระครูภาวนาสมณวัตร วิ. (ประจาก สิริวณฺโณ)

บทคัดย่อ

บทความนี้ เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์เรื่อง “วิเคราะห์แนวทางการสอนวิปัสสนาตามหลักมหาสติปัฏฐานสูตรของพระครูภาวนาสมณวัตร วิ. (ประจาก สิริวณฺโณ)” มีวัตถุประสงค์คือ
1) เพื่อศึกษาการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานตามหลักมหาสติปัฏฐานสูตร 2) เพื่อศึกษาวิธีการสอนและการสอบอารมณ์ของพระครูภาวนาสมณวัตร วิ. (ประจาก สิริวณฺโณ) และ 3) เพื่อวิเคราะห์แนวทางการสอนวิปัสสนาตามหลักมหาสติปัฏฐานสูตร กรณีศึกษา  พระครูภาวนาสมณวัตร วิ. (ประจาก สิริวณฺโณ) เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ โดยเน้นการศึกษาจากเอกสาร โดยผลการศึกษาพบว่า  การเจริญวิปัสสนาตามหลักมหาสติปัฏฐานสูตร คือ กระบวนการพัฒนาปัญญาชั้นสูงเพื่อใช้สติสัมปชัญญะพิจารณาความเป็นจริงของกาย เวทนา จิตและสภาวะธรรมที่กำลังเกิดขึ้นในขณะปัจจุบันโดยความเป็นไตรลักษณ์ คืออนิจจัง ทุกขัง และอนัตตา ตามที่พระพุทธเจ้าทรงสอนไว้ว่าเป็นทางสายเอกที่นำไปสู่การบรรลุถึงอริยมรรค-ผล ซึ่งประกอบด้วย 4 ฐานได้แก่ 1) กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน 2) เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน 3) จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน และ 4) ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน  ความโดดเด่นด้านเทคนิคการสอนกรรมฐานตามเเนวทางการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาของพระครูภาวนาสมณวัตร วิ. (ประจาก สิริวณฺโณ) มี 5 ประการ คือ 1) ความโดดเด่นด้วยหลักการตาม
พระไตรปิฏก 2) เด่นด้วยการยกตัวอย่างบุคคลในพระไตรปิฏก 3) เด่นด้วยการคลายความสงสัยของผู้ปฏิบัติได้ 4) เด่นด้วยการสร้างความมั่นใจในการปฏิบัติ 5) เด่นด้วยการดำเนินข้อวัตรตามที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติไว้และทรงทำให้เห็นเป็นตัวอย่าง