กระบวนการอุปัฏฐากภิกษุไข้ในพระไตรปิฎกและสังคมปัจจุบัน

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง “กระบวนการอุปัฏฐากภิกษุไข้ในพระไตรปิฎกและสังคมปัจจุบัน มีวัตถุประสงค์ 3 ข้อ คือ  (๑) เพื่อศึกษาการอุปัฏฐากภิกษุไข้ในพระไตรปิฎก (๒) เพื่อศึกษากระบวนการอุปัฏฐากภิกษุไข้ในสังคมปัจจุบัน (๓) เพื่อนำเสนอกระบวนการอุปัฏฐากภิกษุไข้ในพระไตรปิฎกและสังคมปัจจุบัน เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพและสัมภาษณ์และสัมภาษณ์บุคคลจำนวน ๑๐ รูป/คน ผลการวิจัยพบว่า หลักการอุปัฏฐากภิกษุไข้มี ๗ ประการคือ ๑) หลักอุปัชฌายวัตร ๒) หลักสัทธิวิหาริกวัตร ๓) หลักอาจาริยวัตร ๔) หลักอันเตวาสิกวัตร ๕) หลักภิกษุผู้ร่วมอุปัชฌาย์ ๖) หลักภิกษุผู้ร่วมอาจารย์เดียวกัน และ ๗) หลักสงฆ์ ส่วนกระบวนการอุปัฏฐากภิกษุไข้ในพระไตรปิฎกและสังคมปัจจุบัน ได้แก่ ๑) กระบวนการดูแลสุขภาพภิกษุไข้ประกอบด้วย ๑. การดูแลความสะอาดร่างกายของภิกษุไข้ให้สะอาดอยู่เสมอ  ๒. อนามัยสิ่งแวดล้อมและที่อยู่อาศัยของภิกษุไข้ให้มีความเพียงพอในปัจจัย ๔ คือ อาหารถูกลักษณะอนามัย เครื่องนุ่งห่มสะอาด ที่อยู่อาศัยมีอากาศถ่ายเทดี ยารักษาโรคเพียงพอแก่ความต้องการ ๓. การดูแลอารมณ์ของภิกษุไข้โดยการจัดการความเครียดด้วยสมาธิบำบัด ๔. การงดสูบบุหรี่ของภิกษุไข้ ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคมะเร็งและโรคระบบทางเดินหายใจ ๒) กระบวนการรักษาพยาบาลภิกษุไข้ ประกอบด้วยยาและอาหารซึ่งเป็นหนึ่งในปัจจัยสี่ที่มีความจำเป็นต่อการดำรงชีวิตของภิกษุไข้ ให้มีความเพียงพอในปัจจัย ๔ คือ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค มาสนับสนุนในรักษาพยาบาล ๓) กระบวนการฟื้นฟูร่างกายและจิตใจภิกษุไข้ ประกอบด้วย ๑. ออกกำลังกายของภิกษุไข้ ด้วยการเดินจงกรม เดินบิณฑบาต มีการเคลื่อนไหวของร่างกายที่ทำให้เกิดการเผาผลาญพลังงาน ส่งผลดีต่อสุขภาพกายและจิตโดยรวม ๒. การสวดมนต์ของภิกษุไข้ ส่งผลให้มีสุขภาพดีทั้งทางกายและทางใจ ๓. การเจริญสมาธิของภิกษุไข้ ระลึกรู้ตัวอยู่กับปัจจุบันทุก ๆ ขณะ ช่วยบรรเทาความทุกข์จากโรคให้เบาบางลงได้ด้วย