อิทธิบาท 4 : ความรับผิดชอบ
Main Article Content
บทคัดย่อ
ความรับผิดชอบ เป็นลักษณะพลเมืองดี เป็นการแสดงออกถึงความมุ่งมั่น การเอาใจใส่ รู้จักหน้าที่ ความรับผิดชอบ เป็นคุณลักษณะที่จำเป็นต้องปลูกฝัง เป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยให้สังคม เป็นระเบียบและสงบสุข การพัฒนาความรับผิดชอบควรพัฒนาให้ครบถ้วนทั้งทางร่างกาย จิตใจ ความรู้ ความคิด และสติปัญญา อิทธิบาท 4 หมายถึง ธรรมที่เป็นเครื่องให้ความสำเร็จด้วยดี การกระทำให้แจ้ง หรือการทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยความพอใจ ด้วยใจรัก ด้วยความพากเพียร ความขยันขันแข็ง ความเอาใจใส่ ด้วยใจจดจ่อ ใช้ปัญญาไต่ตรอง ใคร่ครวญอยู่เสมอ จนเป็นนิสัย โดยไม่รู้สึกตัว ซึ่งประกอบด้วยฉันทะ (ความพอใจ) วิริยะ (ความเพียร) จิตตะ (ความคิด) และวิมังสา (ความไตร่ตรอง) ความรับผิดชอบตามหลักอิทธิบาท 4 ได้แก่ 1)ความรับผิดชอบต่อครอบครัว คือ การช่วยครอบครัวประหยัดไฟฟ้า น้ำ อาหาร สิ่งของเครื่องใช้ภายในบ้าน เคารพเชื่อฟังบิดามารดา แบ่งเบาภาระของบิดามารดาอยู่เสมอ 2) ความรับผิดชอบต่อสถานศึกษา คือ การมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ของสถานศึกษาด้วยความเต็มใจ เข้าร่วมกิจกรรมต่าง ๆ ของโรงเรียน 3) ความรับผิดชอบต่อสังคม คือ การรู้จักพอใจฐานะและหน้าที่ความรับผิดชอบของตนที่มีต่อสังคม รัก ภาคภูมิใจต่อท้องถิ่นของตนเอง เต็มใจสืบสาน ศิลปวัฒนธรรมประเพณี และภูมิปัญญาท้องถิ่นมิให้สูญหาย ช่วยกันอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ โบราณสถาน โบราณวัตถุ เข้าร่วมกิจกรรมทางศาสนาและเผยแผ่หลักธรรม ทางศาสนากับชุมชนและท้องถิ่น
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรจากวารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์ก่อนเท่านั้น
References
กรมการศาสนา. คู่มือการศึกษาจริยธรรมระดับอุดมศึกษา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์การ
ศาสนา, 2565.
กรมการศาสนา. กองศาสนาศึกษาแนะแนวการปฏิบัติตามคุณธรรม 4 ประการ และการปฏิบัติ
ตามค่านิยม 5 ประการ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์การศาสนา ,2563.
กรมการศาสนา. คู่มือการศึกษาจริยธรรมระดับอุดมศึกษา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์การ
ศาสนา, 2565.
กรมสามัญศึกษา. หน่วยศึกษานิเทศก์. ชุดการสอนการปลูกฝังและการสร้างค่านิยมพื้นฐานเรื่อง
ความรับผิดชอบ. กรุงเทพมหานคร: จงเจริญการพิมพ์, 2562.
เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ. จอมปราชญ์นักการศึกษา สังเคราะห์วิเคราะห์และประยุกต์
พระราชดำรัสด้านการศึกษาและการพัฒนาคน .กรุงเทพมหานคร: ซัคเซสมีเดีย,
ฉันทนา รัตนแสน. ความรับผิดชอบสำคัญอย่างไร. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา:
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฏก. 2500. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์รุ่งเรืองธรรม, 2506.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2539.
พุทธทาสภิกขุ. การเสริมสร้างจริยธรรมแก่เด็กวัยรุ่น. กรุงเทพมหานคร: สมชายการพิมพ์, 2561.
พระเมธีธรรมาภรณ์. (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). พุทธศาสนากับปรัชญา. กรุงเทพมหานคร: บริษัทอัมริ
นทร์พริ้นติ้งกรุ๊ปจำกัด, 2563.
ประเทิน มหาขันธ์. สอนเด็กให้มีความรับผิดชอบ. กรุงเทพมหานคร: โอเดียนสโตร์, 2563.
พระธรรมปิฎก. การเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา, 2560.
พระมหาณรงค์ศักดิ์ ฐิติญาโน. พระอภิธรรมปิฎก. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราช
วิทยาลัย, 2564.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตโต). การเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน. กรุงเทพมหานคร: พิมพ์
ลักษณ์, 2555.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). พุทธธรรม. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย,
พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต). พุทธธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 11. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลง
กรณราชวิทยาลัย, 2546.
พิทูร มลิวัลย์. แบบเรียนวิชาธรรมและนักธรรมชั้นตรี. กรุงเทพมหานคร: กรมการศาสนา, 2564.
พุทธทาสภิกขุ. การงานที่เป็นสุข. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ธรรมสภา, 2549. หน้า 30.
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน .กรุงเทพมหานคร: บริษัทนานมีบุ๊คพับ
ลิเคชันจำกัด, 2542.
วิเชียร ชาบุตรบุณฑริก. พุทธศาสน์. กรุงเทพมหานคร: โอ. เอส. พริ้นติ้งเฮ้าส์, 2564).
สนอง วรอุไร. ทำชีวิตให้ได้ดีและมีสุข. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์อัมรินทร์, 2560.
สุขุม เฉลยทรัพย์. เด็กไทย 2022 ในสายตาประชาชน. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา:
แสงอรุณ โปร่งธุระ. พุทธศาสน์. กรุงเทพมหานคร: ฝ่ายเอกสารตารา สำนักส่งเสริมวิชาการ
สถาบันราชภัฏธนบุรี, 2564.