การเผยแผ่หลักธรรมของคณะสงฆ์วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง “การเผยแผ่หลักธรรมของคณะสงฆ์วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช” มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดการเผยแผ่หลักธรรม 2) ศึกษาการเผยแผ่หลักธรรมของคณะสงฆ์วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช โดยมีระเบียบวิธีการวิจัยคือ ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพแบบวิจัยเอกสาร ทำการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 12 รูป/คน ด้วยวิธีการเลือกแบบเจาะจงเพื่อได้กลุ่มตัวอย่างซึ่งเป็นตัวแทนที่เหมาะสม และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1) การเผยแผ่หลักธรรมของพระพุทธเจ้าเป็นการนำคำสั่ง คำสอน ไปถ่ายทอดสู่สาธารณะชนให้ได้รับรู้ เข้าใจ และนำไปปฏิบัติตามเพื่อเป้าหมายสูงสุด จากรุ่นสู่รุ่น ซึ่งมีหลักธรรมมากมายที่เป็นไปเพื่อความดับทุกข์ และขึ้นอยู่กับระดับปัญญาของผู้ที่ได้รับการถ่ายทอด การเผยแผ่จึงเป็นไปตามระดับความสนใจและความเหมาะสมของผู้ฟัง คือ โลกียธรรมและโลกุตตระธรรม การเผยแผ่ในสังคมไทยปัจจุบันนี้ทางคณะสงฆ์จะมุ่งเน้นหลักธรรมเพื่อคนหมู่มาก และจะให้ความสำคัญในระดับศีลธรรมมากกว่า โดยให้ผู้มีความพร้อมในการประพฤติและการปฏิบัติธรรมได้ง่ายและสะดวกขึ้น และไม่จำเป็นจะต้องเป็นนักบวช ด้วยวิธีเผยแผ่หลักธรรมผ่านบุคคล ศาสนสถานศาสนวัตถุ เอกสารคัมภีร์ และนโยบายรัฐ 2) การเผยแผ่หลักธรรมของคณะสงฆ์วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร พบว่าคณะสงฆ์ทุกระดับภายในวัดดำเนินงานต่อเนื่องมาจากอดีตถึงปัจจุบัน การเผยแผ่มีรูปแบบตามความถนัดของคณะสงฆ์ และทุกกิจกรรมจะต้องร่วมมือร่วมใจกัน จึงจะเกิดผลด้วยการรับรู้ เข้าใจ และนำไปประยุกต์ใช้ในกิจกรรมหลักทั้ง 5 กิจกรรม ได้แก่ การเทศน์, การปฏิบัติธรรม, การจัดการศึกษา, การจัดเข้าค่ายอบรมคุณธรรม, และการสาธารณะสงเคราะห์ โดยไม่ให้ภาระหน้าที่เหล่านี้แก่คณะสงฆ์เพียงฝ่ายเดียว แต่ผู้รับสารหรือผู้เกี่ยวข้อง รวมทั้งภาครัฐต้องสนับสนุนช่วยเหลือวัดและคณะสงฆ์ เพื่อเป็นหลักในการขับเคลื่อนกิจกรรมการเผยแผ่ในพระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรืองสืบไป

ผลการวิจัยพบว่า 1) การเผยแผ่หลักธรรมของพระพุทธเจ้าเป็นการนำคำสั่ง คำสอน ไปถ่ายทอดสู่สาธารณะชนให้ได้รับรู้ เข้าใจ และนำไปปฏิบัติตามเพื่อเป้าหมายสูงสุด จากรุ่นสู่รุ่น ซึ่งมีหลักธรรมมากมายที่เป็นไปเพื่อความดับทุกข์ และขึ้นอยู่กับระดับปัญญาของผู้ที่ได้รับการถ่ายทอด การเผยแผ่จึงเป็นไปตามระดับความสนใจและความเหมาะสมของผู้ฟัง คือ โลกียธรรมและโลกุตตระธรรม การเผยแผ่ในสังคมไทยปัจจุบันนี้ทางคณะสงฆ์จะมุ่งเน้นหลักธรรมเพื่อคนหมู่มาก และจะให้ความสำคัญในระดับศีลธรรมมากกว่า โดยให้ผู้มีความพร้อมในการประพฤติและการปฏิบัติธรรมได้ง่ายและสะดวกขึ้น และไม่จำเป็นจะต้องเป็นนักบวช ด้วยวิธีเผยแผ่หลักธรรมผ่านบุคคล ศาสนสถาน ศาสนวัตถุ เอกสารคัมภีร์ และนโยบายรัฐ 2) การเผยแผ่หลักธรรมของคณะสงฆ์วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร พบว่าคณะสงฆ์ทุกระดับภายในวัดดำเนินงานต่อเนื่องมาจากอดีตถึงปัจจุบัน การเผยแผ่มีรูปแบบตามความถนัดของคณะสงฆ์ และทุกกิจกรรมจะต้องร่วมมือร่วมใจกัน จึงจะเกิดผลด้วยการรับรู้ เข้าใจ และนำไปประยุกต์ใช้ในกิจกรรมหลักทั้ง 5 กิจกรรม ได้แก่ การเทศน์, การปฏิบัติธรรม, การจัดการศึกษา, การจัดเข้าค่ายอบรมคุณธรรม, และการสาธารณะสงเคราะห์ โดยไม่ให้ภาระหน้าที่เหล่านี้แก่คณะสงฆ์เพียงฝ่ายเดียว แต่ผู้รับสารหรือผู้เกี่ยวข้อง รวมทั้งภาครัฐต้องสนับสนุนช่วยเหลือวัดและคณะสงฆ์ เพื่อเป็นหลักในการขับเคลื่อนกิจกรรมการเผยแผ่ในพระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรืองสืบไป