แนวทางส่งเสริมการปฏิบัติกรรมฐานที่เหมาะสมแก่ผู้สูงอายุ ตามแนวของหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต ในอำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

งานวิจัยมีวัตถุประสงค์ 1) พื่อศึกษาการปฏิบัติกรรมฐานตามแนวของหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต 2) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาและอุปสรรคการปฏิบัติกรรมฐานของผู้สูงอายุตามแนวหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต ในอำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ 3) เพื่อเสนอแนวทางส่งเสริมการปฏิบัติกรรมฐานที่เหมาะสมแก่ผู้สูงอายุตามแนวของหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต ในอำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวิธีการดำเนินการวิจัยโดยศึกษาข้อมูลจากเอกสารและลงพื้นที่ภาคสนาม นำเสนอผลวิจัยในเชิงพรรณนาวิเคราะห์  ผลการวิจัย พบว่า 1) การปฏิบัติกรรมฐานตามแนวของหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต เป็นรูปแบบการพัฒนาจิตของกรรมฐานสายพุทโธ ใช้วิธีการภาวนาในระดับสมถะและพิจารณาธาตุขันธ์ในระดับวิปัสสนา เน้นหนักในการสอนให้เจริญพุทธคุณ กำหนดบริกรรม พุทโธ ใช้วิธีการปฏิบัติ คือ กายคตาสติ อสุภกรรมฐาน เช่น พิจารณาผม ขน เล็บ ฟัน หนัง เนื้อ เอ็น กระดูก เป็นต้น ผู้สูงอายุที่เริ่มฝึกต้องมีสติอยู่กับการเห็นเพราะเป็นการฝึกที่ง่ายที่สุดและเป็นไปอย่างต่อเนื่อง 2) ปัญหาและอุปสรรคในการปฏิบัติกรรมฐานของผู้สูงอายุตามแนวหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต ด้าน อาวาสสัปปายะ ได้แก่ ทางลาดชันเนื่องจากเป็นป่าเขา ไม่สะดวกต่อผู้สูงอายุ สถานที่นอน ห้องน้ำ ไม่เพียงพอต่อการรองรับผู้ที่มาปฏิบัติ ด้าน อาหารสัปปายะ ได้แก่ การบริโภคอาหารเป็นไปเพื่อประโยชน์ต่อร่างกายในปริมาณที่ถูกจํากัดและมีแม่ครัวค่อนข้างน้อย ด้าน บุคคลสัปปายะ ได้แก่ พระวิปัสสนาจารย์มีจำนวนน้อย แนวทางปฏิบัติอาจแก้ไขปัญหาได้ไม่ทั้งหมด ด้าน ธรรมสัปปายะ ได้แก่ ขาดการพูดคุยสื่อสารในหลักธรรมที่เหมาะสมกับวิธีปฏิบัติของสำนักปฏิบัติธรรม 3) แนวทางส่งเสริมการปฏิบัติกรรมฐานที่เหมาะสมของผู้สูงอายุตามแนวของหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต อาวาสสัปปายะ วัดทราบความต้องการของผู้สูงอายุ ส่งเสริมให้วัดเป็นพื้นที่ต้นแบบ พัฒนาพื้นที่ทางกายภาพให้เหมาะสม อาหารสัปปายะ วัดจัดเตรียมอาหารที่เหมาะสมเกื้อกูลต่อสุขภาพด้านโภชนาการ และส่งเสริมด้านกองทุนให้เป็นค่าอาหาร บุคคลสัปปายะ เพิ่มจำนวนพระวิปัสสนาจารย์ให้มีสัดส่วนเหมาะสม พัฒนาความสามารถให้เพิ่มขึ้น สร้างความน่าเลื่อมใสศรัทธาแก่ผู้พบเห็น ธรรมสัปปายะ ส่งเสริมการนำหลักธรรมปรับให้เหมาะสมกับวิธีปฏิบัติ