นวัตกรรมทางสังคมสำหรับการพัฒนาผลิตภัณฑ์สู่ตลาดเชิงพาณิชย์ภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียนของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนตำบลหนองปลาไหล อำเภอหนองปรือ จังหวัดกาญจนบุรี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบท ความต้องการพัฒนาผลิตภัณฑ์ของกลุ่มวิสาหกิจชุมชน สร้างนวัตกรรมทางสังคม และถอดบทเรียนนวัตกรรมทางสังคมสำหรับการพัฒนาผลิตภัณฑ์สู่ตลาดเชิงพาณิชย์ภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียนของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนตำบลหนองปลาไหล เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม โดยใช้กรอบแนวคิดตามทฤษฎี Systemic Approach และประยุกต์ใช้ Soft Systems Methodology (SSM) ประชากรและกลุ่มตัวอย่างใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง ได้แก่ สมาชิกกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเพาะเลี้ยงจิ้งหรีด และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับการส่งเสริมพัฒนากลุ่มวิสาหกิจชุมชนเพาะเลี้ยงจิ้งหรีด เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้ แบบสอบถาม แนวทางการสนทนากลุ่ม และแบบสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลด้วย ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มวิสาหกิจชุมชนต้องการพัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ชุมชนจากภูมิปัญญาและทรัพยากรในท้องถิ่นเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม โดยการวางแผนการพัฒนา แปรรูปผลิตภัณฑ์และช่องทางการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ นวัตกรรมทางสังคมสำหรับการพัฒนาผลิตภัณฑ์สู่ตลาดเชิงพาณิชย์ภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียนโดยการพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์ด้วยการขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานรากทั้งในชุมชน เขตพื้นที่ และจังหวัด โดยส่งเสริมและพัฒนารูปแบบการดำเนินงานให้เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันเชิงพาณิชย์ การออกแบบกิจกรรมและแนวทางการดำเนินธุรกิจภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) และดำเนินการผ่านกระบวนการ Design Thinking นำรูปแบบธุรกิจเดิมมาปรับปรุงและวิเคราะห์การดำเนินงานผ่านโมเดล Business Model Canvas (BMC) สำหรับการพัฒนากลุ่มวิสาหกิจและสมาชิก ได้แก่ การส่งเสริมเศรษฐกิจฐานรากและการพัฒนาคุณภาพชีวิตในมิติเศรษฐกิจ มิติสังคม และมิติสิ่งแวดล้อม ผลการถอดบทเรียนองค์ประกอบสำคัญในการบริหารจัดการกลุ่มวิสาหกิจชุมชน 4 องค์ประกอบ ได้แก่ การจัดการกลุ่ม วัตถุดิบของกลุ่ม ทรัพยากรมนุษย์หรือสมาชิก และเงินทุน นำมาบูรณาการโดยให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องมามีส่วนร่วมในกระบวนตั้งแต่การวิเคราะห์ปัญหา ความต้องการ การวางแผนพัฒนายกระดับผลิตภัณฑ์ การพัฒนาช่องทางการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ ตลอดจนการสร้างเครือข่ายทั้งภายในและภายนอก
1อาจารย์, สาขาวิชานวัตกรรมสังคมเพื่อการพัฒนาชุมชน คณะคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารพิกุล ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารพิกุล ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารพิกุล หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรจากวารสารพิกุล ก่อนเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
กนกกาญจน์ เมืองแก้ว (2561) การพัฒนาวิสาหกิจชุมชนบนพื้นฐานกระบวนการมีส่วนร่วมและการพึ่งตนเองของชุมชนหนองสาหร่าย อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพัฒนามนุษย์และสังคม สหสาขาวิชาพัฒนามนุษย์และสังคม บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กรมส่งเสริมการเกษตร. (2563). คูมือกระบวนงานสนับสนุนความรู ทักษะ เจ้าหน้าที่วิสาหกิจชุมชนสวนภูมิภาคในการพัฒนาสินค้าและบริการ. กองส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน กรมส่งเสริมการเกษตร.
จุลชีพ ชินวรรโณ. (2544).สู่สหัสวรรษที่ 3 กระแสเศรษฐกิจการเมืองโลกที่ไร้พรมแดน.พิมพ์ครั้งที่2. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ทิพย์วรรณ จันทรา และคณะ (2564) ศึกษารูปแบบการพัฒนากระบวนการวิสาหกิจชุมชนที่ยั่งยืน. วารสารวิชาการสังคมมนุษย์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช. 11(1), 91-105.
บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
ณรงค์ เพ็ชรประเสริฐ และพิทยา ว่องกุล. (2556). วิสาหกิจชุมชน กลไกเศรษฐกิจฐานราก. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ : เอดิสันเพลส โปรดักส์.
พรพจน์ ศรีดัน. (2564). นวัตกรรมทางสังคมกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเพื่อการพัฒนาผลิตภัณฑ์สู่การแข่งขันเชิงพาณิชย์ภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน. กรุงเทพฯ : สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วรรณพงค์ ช่วยรักษา (2560) แนวทางการพัฒนาวิสาหกิจชุมชน: กรณีศึกษากลุ่มสตรีทอผ้าฝ้ายย้อมคราม บ้านถ้าเต่า จังหวัดสกลนคร. วิทยานิพนธ์ปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาบริหารธุรกิจสำหรับผู้บริหาร วิทยาลัยพาณิชยศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
ศักดิ์ชาย สิกขา, และคณะ. (2562). การพัฒนานวัตกรรมผลิตภัณฑ์ชุมชนจังหวัดกาฬสินธุ์. มหาสารคาม : โครงการยกระดับไหมและ OTOP สู่นครหม่อนไหมก้าวไกลสู่สากล มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
Checkland, P. & Scholes, J. (1990). Soft systems methodology in action. Chichester, GB: John Wiley & Sons, Inc., New York. ttp://dl.acm.org/citation.cfm?id=130360.
Checkland, P., & Poulter, J. (2006). Learning for action: a short definitive account of soft systems methodology and its use for practitioner. teachers, and students, (Vol. 26): Wiley Chichester.
Jackson, M. C. (2001). Critical systems thinking and practice. European Journal of operational research, 128(2), 233-244.
