การพัฒนาโปรแกรมฝึกจินตภาพเชิงปฏิสัมพันธ์สำหรับเพิ่มการจำาความสัมพันธ์ในผู้สูงอายุ: การศึกษาศักย์ไฟฟ้าสมองสัมพันธ์กับเหตุการณ์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาโปรแกรมฝึกจินตภาพเชิงปฏิสัมพันธ์สำหรับเพิ่มการจำความสัมพันธ์ในผู้สูงอายุ เปรียบเทียบผลของการใช้โปรแกรมฝึกจินตภาพเชิงปฏิสัมพันธ์ โดยการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยดัชนีการจำความสัมพันธ์ถูกต้องและเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยผลต่างของการจำคู่เก่า/ ใหม่ ช่วงเวลา 300 - 500 มิลลิวินาที และ 500 - 700 มิลลิวินาที กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุ ชมรมผู้สูงอายุองค์การบริหารส่วนตำบลหนองโสน จังหวัดเพชรบุรี ปี พ.ศ. 2559 อายุระหว่าง 60 - 75 ปี จำนวน 44 คน จัดเข้ากลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม ด้วยวิธีการสุ่มอย่างง่าย แบบแผนการทดลองเป็นแบบสุ่ม 2 กลุ่ม วัดก่อนและหลังการทดลองแบบมีกลุ่มควบคุม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย โปรแกรมฝึกจินตภาพเชิงปฏิสัมพันธ์ กิจกรรมทดสอบการจำความสัมพันธ์โดยใช้คู่ใบหน้ากับชื่อ และเครื่องบันทึกคลื่นไฟฟ้าสมอง Neuroscan วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบมีการวัดซ้ำขณะทำกิจกรรมทดสอบ (Repeated measures ANOVA)
1. กลุ่มทดลอง หลังการใช้โปรแกรม มีค่าเฉลี่ยดัชนีการจำความสัมพันธ์ถูกต้องมากกว่าก่อนใช้โปรแกรม และกลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
2. กลุ่มทดลอง หลังการใช้โปรแกรม มีค่าเฉลี่ยผลต่างของการจำคู่เก่า/ ใหม่ช่วงเวลา 300 - 500 มิลลิวินาทีสูงกว่าก่อนใช้โปรแกรม บริเวณเปลือกสมองส่วนหน้า และส่วนกลาง ส่วนช่วงเวลา 500 - 700 มิลลิวินาที พบบริเวณเปลือกสมองส่วนหน้า ส่วนกลาง ส่วนขมับ ส่วนด้านข้าง และส่วนท้ายทอย อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3. กลุ่มทดลอง หลังการใช้โปรแกรม มีค่าเฉลี่ยผลต่างของการจำคู่เก่า/ ใหม่ช่วงเวลา 300 - 500 มิลลิวินาทีสูงกว่ากลุ่มควบคุมบริเวณเปลือกสมองส่วนหน้า และส่วนกลาง ส่วนช่วงเวลา 500 - 700 มิลลิวินาที พบบริเวณเปลือกสมองส่วนหน้า ส่วนกลาง ส่วนขมับ ส่วนด้านข้าง และส่วนท้ายทอย อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .05
สรุปได้ว่า การใช้โปรแกรมฝึกจินตภาพเชิงปฏิสัมพันธ์ สามารถเพิ่มการจำความสัมพันธ์ในผู้สูงอายุได
Article Details
เอกสารอ้างอิง
Chu, O. (2008). Effectiveness of techniques for the learning of face-name associations. Master thesis, Faculty of Graduate Studies, Department of Psychology, University of Windsor, Canada.
Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences(2nd ed.). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Cohen, G. (1990). Why is it difficult to put names to faces?. British Journal of Psychology, 81(3), 287-297.
Cohen, G., & Burke, D. M. (1993). Memory for proper names: A review. Memory, 1(4), 249-263.
Delis, D. C., Lucus, J. A., & Kopelman, M. D. (2000). Memory. In B. S. Fogel, R. B., Schiffer & S. M. Rao (Eds.). Synopsis of Neuropsychiatry. (pp.169-191).
Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Donaldson, D. I., & Rugg, M. D. (1999). Event-related potential studies of associative recognition and recall: Electrophysiological evidence for context
dependent retrieval processes. Brain Research, Cognitive Brain Research, 8(1), 1-16.
Duangchan, C., & Chadcham, S. (2013). An eventrelated brain potentials evidence for the effect of interactive imagery on face-name associative recognition in elderly. Research Methodology & Cognitive Science, 11(2), 1-15.
Edmonds, W. A., & Kennedy, T. D. (2017). An applied reference guide to research designs: Quantitative, qualitative, and mixed methods(2nd ed.). Thousand Oaks, California: Sage.
Goldstein, E. B. (2011). Cognitive Psychology: Connecting Mind, Research and Everyday Experience(3rd ed.). Belmont: Thomson Wadsworth.
Greve, A., Van Rossum, M., & Donaldson, D. I. (2007). Investigating the functional interaction between semantic and episodic memory: Convergent
behavioral and electrophysiological evidence for the role of familiarity. NeuroImage, 34(2), 801-814.
Groninger, L. D. (2000). Face-name mediated learning and long-term retention: The role of images and imagery processes. The American Journal of Psychology, 113(2), 199-219.
Heerema, E. (2017). Try these 9 Types of Mnemonics to Improve Your Memory. Retrieved September 24, 2017, from https://www.verywell.com/memorytip-1-keyword-mnemonics-98466.
Henke, K. (2010). A model for memory systems based on processing modes rather than consciousness. Nature Reviews Neuroscience, 11(7), 523-532.
Hockley, W. E. (1992). Item versus associative information: Further comparisons of forgetting rates. Journal of Experimental Psychology Learning Memory
and Cognition, 18, 1321-1330.
MacKenzie, G., & Donaldson, D. I. (2009). Examining the neural basis of episodic memory: ERP evidence that faces are recollected differently from names.
Neuropsychologia, 47(13), 2756-2765.
Mayer, R. E. (2001). Multimedia learning. New York: Cambridge University Press.
Mayes, A. R., Holdstock, J. S., Isaac, C. L., Montaldi, D., Grigor, J, Gummer, A., Cariga, P., Downes, J. J., Tsivilis, D., Gaffan, D., Gong, Q., & Norman, K. A.
(2004). Associative recognition in a patient with selective hippocampal lesions and relatively normal item recognition. Hippocampus, 14(6), 763-784.
Miller, G. A. (1956). The magical number seven, plus or minus two: Some limits on our capacity for processing information. The Psychological Review,
63(2), 81-97.
Naveh-Benjamin, M. (2000) Adult age differences in memory performance: test of an associative deficit hypothesis. Journal of Experimental Psychology:
Learning, Memory, and Cognition, 26(5), 1170-1187.
Naveh-Benjamin, M., Guez, J., Kilb, A., & Reedy, S. (2004). The associative memory deficit of older adults: Further support using face-name associations.
Psychology and Aging, 19(3), 541-546.
O’Hara, R., Brooks III, J. O., Friedman, L., Schröde, C. M., Morgan, K. S., & Kraemer, H.C. (2007). Long-term effects of mnemonic training in community-dwelling
older adults. Journal of Psychiatric Research, 41(7), 585-590.
Paivio, A. (1969). Mental imagery and associative learning in memory. Psychology Review, 76, 241-263.
Rhodes, S. M., & Donaldson, D. I. (2008). Electrophysiological evidence for the effect of interactive imagery on episodic memory: Encouraging familiarity for nonunitized stimuli during associative recognition.
NeuroImage, 39(2), 873-884. Robinson-Riegler, G., & Robinson-Riegler, B. (2009). Cognitive Psychology: Applying the Science of the Mind(2nd ed.). Boston: Pearson Education.
Sperling, R. A., Bates, J. F., Cocchiarella, A. J., Schacter, D. L., Rosen, B. R., & Albert, M. S. (2001). Encoding novel face-name associations: A functional MRI study. Human Brain Mapping,14, 129-139.
Troyer, A. K., D’Souza, N. A. Vandermorris, S., & Murphy, K. A. (2011). Age-related differences in associative memory depend on the types of associations
that are formed. Aging, Neuropsychology, and Cognition, 18(3), 340-352.
Yonelinas, A. P. (2002). The nature of recollection and familiarity: A review of 30 years of research. Journal of Memory and Language, 46(3), 441-517.
