การจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมผ่านการมีส่วนร่วมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทใหญ่ หมู่บ้านแพมบก อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ใช้วิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก และเสวนากลุ่มย่อยกับกลุ่มประชาสังคม จำนวน 50 คน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ทรัพยากรท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทใหญ่บ้านแพมบก และเพื่อหาแนวทางในการจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมผ่านการมีส่วนร่วมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทใหญ่บ้านแพมบก

ผลการวิจัยพบว่า ทรัพยากรท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชุมชนบ้านแพมบก มี 2 ลักษณะ คือ 1) ทรัพยากรท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่เป็นนามธรรม ได้แก่ วิถีชีวิต แนวคิด ความเชื่อ และวัฒนธรรม ประเพณีของชาวไทใหญ่ที่สืบทอดมาตั้งแต่ครั้งบรรพบุรุษ คือ การมีรูปแบบชีวิตที่เรียบง่าย มีความเชื่อดั้งเดิมในเรื่องผีผสมกับความเชื่อทางพระพุทธศาสนาแบบไต และ 2) ทรัพยากรท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่เป็นรูปธรรม ได้แก่ หอเจ้าเมือง วัด สะพานไม้ไผ่โขกู้โส่ การตั้งบ้านเรือน และการแต่งกาย โดยรับเอาวัฒนธรรมไตมาจากประเทศเมียนมา ส่วนประเด็นการหาแนวทางในการจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมผ่านการมีส่วนร่วมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทใหญ่บ้านแพมบก พบว่า ได้แนวทางการจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม 3 ด้าน คือ 1) ส่งเสริมอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ไทใหญ่ในทุกมิติ โดยการเน้นอัตลักษณ์เฉพาะกลุ่ม มีการรักษาประเพณีตามความเชื่อดั้งเดิม ส่งเสริมประเพณีทางพระพุทธศาสนา มีการแต่งกายด้วยชุดไต 2) สร้างจุดเช็คอินสะพานไม้ไผ่โขกู้โส่ ชุมชนร่วมกันปรับปรุงสะพานโขกู้โส่สำหรับเป็นจุดเช็คอิน สร้างร้านอาหาร ร้านกาแฟและเครื่องดื่มไว้บริการนักท่องเที่ยว เก็บบัตรผ่านสำหรับนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติและตั้งตู้รับบริจาคสำหรับนักท่องเที่ยวชาวไทย ทำให้มีรายได้เพิ่มขึ้นร้อยละ 50 และ 3) จัดตั้งคณะกรรมการดำเนินงานด้านต่างๆ เช่น คณะกรรมการบริหารหมู่บ้าน คณะกรรมการสืบสานวัฒนธรรมไต คณะกรรมการจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชน เป็นต้น เพื่อให้เกิดภาระหน้าที่และความรับผิดชอบที่ชัดเจน เกิดการบริหารชุมชนแบบกระจายอำนาจ และมีการขับเคลื่อนชุมชนท่องเที่ยวที่เป็นรูปธรรมเด่นชัด