การบริหารจัดการทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อรองรับการขยายตัวชุมชน

บทคัดย่อ

การศึกษาการบริหารจัดการเพื่อรองรับการขยายตัวชุมชน กรณีศึกษา ณ บ้านห้วยลึก ตำบลปิงโค้ง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ทำการศึกษาผ่านการวิจัยเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึกกับประชาชนในชุมชน พร้อมทั้งหยิบยกตัวแบบซิป (CIPP Model) มาใช้เป็นโครงสร้างการอธิบายผลการศึกษาอย่างเป็นกระบวนการ พบว่า บ้านห้วยลึกมีการขยายตัวของชุมชนอย่างต่อเนื่องอย่างรวดเร็ว เป็นเพราะหมู่บ้านดังกล่าวตั้งอยู่บริเวณทางผ่านถนน เชียงใหม่-ฝาง มีตลาดม้ง หรือ “กาดม้ง” เป็นพื้นที่เศรษฐกิจของชุมชน อีกทั้งยังอยู่ใกล้กับพื้นที่โครงการหลวง จึงเป็นพื้นที่ที่หน่วยงานภาครัฐให้ความสนใจในการเลือกเป็นชุมชนเพื่อการพัฒนาในด้านต่างๆ ในขณะเดียวกันพบว่าการที่ชุมชนเกิดการพัฒนาอย่างรวดเร็วส่งผลให้ชุมชนเองเกิดการขยายตัวมากเสียจนนำปัญหาต่างๆกลับมาคืนมาสู่ชุมชน อาทิ ปัญหาด้านน้ำเพื่อการอุปโภคและบริโภคไม่เพียงพอ บางส่วนเกิดการเน่าเสีย ที่ดินทำกินและที่อยู่อาศัยที่ไม่เพียงพอกับจำนวนของประชากรที่สูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง การศึกษานี้ผู้ศึกษาได้เสนอแนวทางการบริหารจัดการชุมชนที่มีการขยายตัวอย่างต่อเนื่อง ตามแนวศึกษาดังนี้ 1) ต้องมีจัดการทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ จัดสรรทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดให้กระจายแก่ทุกคนในชุมชนอย่างทั่วถึง 2) มีกระบวนการการบริหารและจัดการประชากร การพูดคุยจัดทำแผนประชากรของชุมชน และ 3) มีการกำหนดวางแผนการเจริญเติบโตของชุมชน อีกทั้งผู้ศึกษายังเสนอให้หน่วยงานภาครัฐชะลอการเร่งรัดการพัฒนา ด้วยโครงการต่าง ๆ มากมาย แต่หันมามุ่งเน้นการเป็น “พี่เลี้ยงทางสังคม” สร้างระบบสาธารณูปโภคและสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม เอื้อต่อการพัฒนาของชุมชนด้วยตนเองอย่างยั่งยืนสืบไป