หลักการเตรียมความพร้อมเพื่อรองรับการเป็นผู้สูงอายุ ด้วยหลักแห่งภาวนา 4

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาศิลปะการดำรงชีวิตอย่างมีความสุขของผู้สูงอายุในจังหวัดเชียงราย และวิเคราะห์หลักการเตรียมความพร้อมเพื่อรองรับการเป็นผู้สูงอายุด้วยหลักแห่งภาวนา 4 ประการ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ทำการสัมภาษณ์เชิงลึกกับกลุ่มเป้าหมายผู้สูงอายุ รวมจำนวน 66 คน ซึ่งมีอายุระหว่าง 70-79 ปี ในพื้นที่ 11 ชุมชนวัดในจังหวัดเชียงราย การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการศึกษา พบว่า ผู้สูงอายุในจังหวัดเชียงรายที่ให้ข้อมูล เป็นเพศหญิงมากว่าเพศชายแต่สัดส่วนไม่ต่างกันมากนัก เป็นผู้มีความศรัทธาในพระพุทธศาสนาและทำกิจกรรมทางศาสนาเป็นเนื่องนิตย์ ชื่นชอบการทำงานเพื่อสังคม ประกอบอาชีพหรือธุรกิจส่วนตัวของครอบครัว และการเกษตรกรรมในชุมชนนอกเมือง

หลักการเตรียมความพร้อมเพื่อรองรับการเป็นผู้สูงอายุด้วยหลักแห่งภาวนา 4 สำหรับ   ผู้อยู่ในวัยทำงาน ผู้ที่กำลังจะก้าวเข้าสู่การเป็นผู้สูงอายุ สามารถเลือกใช้หรือประยุกต์ใช้ตาม    จริตชอบที่เอื้อต่อการพัฒนาวิธีคิดและพฤติกรรมเชิงบวกของตนในการใช้ชีวิตและการทำงาน ได้แก่ 1) หลักแห่งกายภาวนา คือ ความไม่ประมาทในตนจะทำให้เป็นผู้ไม่ไปในทางที่เสื่อม 2) หลักแห่งศีลภาวนา คือ การสร้างแรงยึดเหนี่ยวทางสังคม และการใช้ชีวิตที่ไม่เสื่อมถอยจะนำความปกติสุขมาสู่ชีวิตได้ 3) หลักแห่งจิตตภาวนา คือ การได้แนวทางปฏิบัติที่ถูกต้องจากผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบตามหลักการศาสนา การมีความเพียรพยายามชอบจะสามารถลดได้ซึ่งความทุกข์ และเพิ่มความสุขแก่ตนเองได้ และ 4) หลักแห่งปัญญาภาวนา คือ การมีสติและปัญญาเป็นเครื่องกำกับและพิจารณา การบ่มเพาะ “วิชชา” อันเป็นทางสู่พฤติกรรมแห่งความดีในการใช้ชีวิตและการทำงาน ดังกล่าวนี้เป็นแนวปฏิบัติความสุขที่มีคุณค่าต่อชีวิตของมนุษย์