การจัดการทรัพยากรท้องถิ่นด้วยนวัตกรรมการท่องเที่ยวเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาศักยภาพทรัพยากรท้องถิ่นในการจัดการท่องเที่ยว 2) ศึกษานวัตกรรมการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวที่เหมาะสมกับบริบทชุมชน และ 3) เพื่อนำนวัตกรรมการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวมาใช้ในการพัฒนาการท่องเที่ยวของชุมชน เป็นการวิจัยแบบผสมผสานระหว่างการวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ  แบบประเมิน แบบบันทึกการประชุมกลุ่มย่อย ตลอดจนแบบสำรวจ และแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างเพื่อเก็บข้อมูลเชิงลึก โดยมีกลุ่มเป้าหมาย คือ สมาชิกชุมชนที่เข้าร่วมกลุ่มการท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านห้วยโป่ง จำนวน 19 คน โดยใช้วิธีการคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจงจากคุณสมบัติผู้นำชุมชน และมีประสบการณ์การทำงานในกลุ่มการท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านห้วยโป่ง วิเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการประเมินด้วยสถิติเชิงพรรณนา ส่วนข้อมูลที่ได้จากการสำรวจ สัมภาษณ์ และการประชุมกลุ่มย่อยนำมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการศึกษาพบว่า ทรัพยากรในชุมชนบ้านห้วยโป่งที่มีศักยภาพในการพัฒนาเพื่อรองรับนักท่องเที่ยว ได้แก่ 1) เส้นทางเดินป่าศึกษาธรรมชาติภายในป่าชุมชน จำนวน 2 เส้นทาง ประกอบด้วย เส้นทางเดินป่าเลียบริมน้ำ มีศักยภาพมากที่สุดในการสร้างอาชีพและรายได้ให้แก่ชุมชน ( = 4.30) ส่วนเส้นทางเดินป่าเลียบสันดอย มีศักยภาพมากที่สุดในด้านความมีเอกลักษณ์ คุณค่าเฉพาะการท่องเที่ยว ( = 4.50) และการเป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจ/นันทนาการของชุมชนท้องถิ่น ( = 4.30) 2) ลานกางเต็นท์ของชุมชนห้วยโป่ง มีศักยภาพมากที่สุดในด้านความ  มีเอกลักษณ์ คุณค่าเฉพาะการท่องเที่ยว ( = 4.50) ส่วนผลการศึกษานวัตกรรมการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวที่เหมาะสมกับบริบทชุมชน และการนำนวัตกรรมการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวมาใช้ในการพัฒนากิจกรรมการท่องเที่ยวของชุมชนบ้านห้วยโป่งผ่านกระบวนการออกแบบความคิดร่วมกันของกลุ่มเป้าหมาย ผลลัพธ์ที่ได้ คือ กิจกรรมท่องเที่ยวที่เหมาะสมกับบริบทชุมชน จำนวน 3 กิจกรรม ประกอบด้วย 1) รูปแบบกิจกรรมนำเที่ยวเส้นทางเดินป่าศึกษาธรรมชาติ โดยใช้การบรรยายจากผู้สื่อความหมายท้องถิ่นประกอบกับการใช้ QR Code เพื่อแสดงข้อมูลทรัพยากรป่าชุมชน จากฐานข้อมูลที่มีความถูกต้องและน่าเชื่อถือ 2) การจัดงานเทศกาลมหัศจรรย์แห่ง เชื้อรา 3) กิจกรรมการให้บริการลานกางเต็นท์แก่นักท่องเที่ยว