เพดานแก้วในแวดวงวิชาการ: บทเรียนจากงานวิจัยต่างประเทศและความจำเป็นของการศึกษาในบริบทไทย

บทคัดย่อ

          บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสังเคราะห์และวิเคราะห์องค์ความรู้เกี่ยวกับปรากฏการณ์ "เพดานแก้ว" ในแวดวงวิชาการ โดยมุ่งเน้นศึกษาปัจจัยเชิงโครงสร้างและวัฒนธรรมที่ส่งผลต่อความก้าวหน้าของนักวิชาการหญิงในมหาวิทยาลัย ผลการทบทวนวรรณกรรมจากงานวิจัยทั้งในและต่างประเทศชี้ให้เห็นว่า แม้จะมีความพยายามในการส่งเสริมความเท่าเทียมทางเพศมาอย่างยาวนาน แต่ผู้หญิงในแวดวงวิชาการยังคงเผชิญกับอุปสรรคที่มองไม่เห็น ซึ่งขัดขวางการเลื่อนขั้นสู่ตำแหน่งระดับสูง ปัจจัยสำคัญที่สร้างเพดานแก้วประกอบด้วย การแบ่งแยกทางเพศในแนวตั้งและแนวนอน ความไม่เป็นธรรมในกระบวนการประเมินผลงาน การขาดโอกาสในการเข้าถึงทรัพยากรและเครือข่าย ตลอดจนภาระงานที่หนักและความไม่สมดุลระหว่างเพศ นอกจากนี้ปัจจัยเชิงวัฒนธรรม เช่น การเหมารวมและอคติแอบแฝง การขัดกันระหว่างบทบาททางเพศกับบทบาทผู้นำ และการขาดภาพต้นแบบของผู้นำหญิงยังคงเป็นอุปสรรคสำคัญต่อความก้าวหน้าของนักวิชาการหญิง บทความนี้ชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นอย่างเร่งด่วนในการศึกษาปรากฏการณ์เพดานแก้วในบริบทของมหาวิทยาลัยไทยอย่างเป็นระบบ เนื่องจากการขาดข้อมูลและการวิเคราะห์เชิงลึกเกี่ยวกับความไม่เท่าเทียมทางเพศในสถาบันอุดมศึกษาไทยเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการสร้างความเปลี่ยนแปลงเชิงบวกต่อนักวิชาการหญิง การศึกษาประเด็นนี้จะช่วยเติมเต็มองค์ความรู้ กระตุ้นความตื่นตัวทางสังคม และเป็นพื้นฐานในการพัฒนานโยบายที่เหมาะสม และนำไปสู่การยกระดับความเสมอภาคและคุณภาพของสถาบันอุดมศึกษาไทย