ดนตรีในพระราชพิธี สมัยรัตนโกสินทร์

บทคัดย่อ

บทความน้ี มีจุดมุ่งหมายเพ่ือแสดงถึงนัยส�าคัญของดนตรีในพระราชพิธี หรือดนตรีพิธีกรรม ส�าหรับพระมหากษัตริย์ นอกจากคติความเช่ือท่ียึดถือว่า เสียงดนตรีเป็นเสียงศักดิ์สิทธิ์ที่เป็นสื่อกลางในการประสานระหว่างจิตมนุษย์ และ สิ่งที่มองไม่เห็นหรืออ�านาจเหนือธรรมชาติ ซึ่งมนุษย์เชื่อว่ามีอยู่จริง และสามารถ ติดต่อสื่อสารได้ด้วยการประกอบพิธีกรรม ดนตรีเป็นส่วนหนึ่งในการประกอบ พระราชพธิตีา่งๆ ใหม้คีวามสมบรูณ ์แสดงถงึพระเกยีรตยิศ เปน็สริสิวสัดแิ์กป่ระเทศชาติ และอ�านวยความสุขความเจริญสู่ประชาชน นัยส�าคัญของดนตรีในพระราชพิธี คือ การบรรเลงประกอบกิริยาอาการของผู้เข้าร่วมพิธีในลักษณะต่างๆ โดยประโคม เป็นสัญญาณในแต่ละล�าดับขั้นตอนของพระราชพิธีนั้นๆ เรียกว่า กาลเทศวิภาค (Demarcation) เปน็การแสดงล�าดบัเหตกุารณใ์หผ้เู้ขา้รว่มพธิทีราบวา่กจิกรรมตา่งๆ ได้ด�าเนินการถึงขั้นตอนใด อีกทั้งความหมายของเพลงที่บรรเลงจะสอดคล้องกับ กจิกรรมทท่ี�าในขณะนน้ัดว้ย และการประโคมดงักลา่ว ยงัชว่ยกระตนุ้ใหผ้เู้ขา้รว่มพธิี บงัเกดิความรสู้กึตนื่เตน้ บนัดาลใจใหเ้กดิจนิตนาการสมมตุริว่มกนัในพธิอีกีประการหนึ่ง