แนวทางการส่งเสริมและพัฒนาโครงการสามพรานโมเดล

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากิจกรรมของโครงการสามพรานโมเดล ปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินการ และถอดบทเรียนความสำเร็จของโครงการตามมิติด้านสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม และเสนอแนวทางการส่งเสริมและพัฒนาการดำเนินการ โดยลงพื้นที่สัมภาษณ์กรรมการผู้จัดการโรงแรมสามพราน ริเวอร์ไซด์ และสัมภาษณ์ตัวแทนเกษตรกรที่เป็นสมาชิกในโครงการจำนวน 11 คน ทำการวิเคราะห์ความสำเร็จโดยใช้ทฤษฎีการจัดการเชิงระบบ และด้านผลกระทบ (IPO-I System) ซึ่งมีกิจกรรมที่ดำเนินการในโครงการ เช่น ตลาดสุขใจและตลาดสุขใจสัญจรให้เกษตรกรนำผลผลิตอินทรีย์มาจำหน่าย และวิสาหกิจชุมชนสุขใจออร์แกนิค เป็นต้น

การดำเนินการมีปัญหาและอุปสรรคแบ่งเป็นช่วง ดังนี้ ช่วงต้นนํ้า เกษตรกรยังเคยชินกับวิถีเดิมในการใช้สารเคมีในการทำการเกษตร การขาดแคลนเมล็ดพันธุ์สำหรับเกษตรอินทรีย์ที่ไม่ผสมคลุกยา และความไม่แน่นอนของธรรมชาติ ช่วงกลางนํ้า เกษตรกรยังขาดความรู้ในบางเรื่อง เช่น วิทยาการหลังการเก็บเกี่ยว การตลาด ผลผลิตบางช่วงมีปริมาณมากล้นตลาด เป็นต้น และช่วงปลายนํ้า ผู้บริโภคยังขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเกษตรอินทรีย์ และบางรายก็ยังติดกับรูปลักษณ์ของผลผลิตที่สวยไม่มีตำหนิ การดำเนินการของโครงการได้ส่งผลในด้านสังคม คือ ทำให้เกิดเครือข่ายระหว่างผู้บริโภค เกษตรกร หน่วยงาน และสถาบันการศึกษา ด้านเศรษฐกิจ ทำให้เกษตรกรมีรายได้และมีช่องทางการตลาด และด้านสิ่งแวดล้อม ลดการใช้สารเคมีในการทำการเกษตร ฟื้นฟูคุณภาพดินและสิ่งแวดล้อมโดยรอบ นำทรัพยากรมาหมุนเวียนใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด และเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ ส่วนแนวทางการส่งเสริมและพัฒนาโครงการสามพรานโมเดล เช่น การส่งเสริมช่องทางการตลาดและการขอรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ให้กับเกษตรกร ภาครัฐและสถาบันการศึกษาสนับสนุนองค์ความรู้และงบประมาณ จัดกิจกรรมให้ผู้บริโภคเยี่ยมชมแปลงเกษตรกร และจัดตั้งวิสาหกิจชุมชนสุขใจออร์แกนิคเพื่อรองรับผลผลิตที่ล้นตลาด เป็นต้น