มาตรการลดทอนความผิดทางอาญาของผู้เสพยาเสพติด

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาสภาพปัญหากฎหมายยาเสพติดของประเทศไทยในการบังคับใช้กับผู้เสพยาเสพติด (2) ศึกษาเปรียบเทียบกฎหมายยาเสพติดของประเทศไทยและกฎหมายยาเสพติดที่ใช้บังคับกับผู้เสพยาเสพติดของต่างประเทศ (3) สร้างมาตรการทางกฎหมายในการลดทอนความผิดทางอาญาของผู้เสพยาเสพติด และ (4) ประเมินมาตรการลดทอนความผิดทางอาญามาบังคับใช้กับผู้เสพยาเสพติด โดยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพและวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล 3 วิธีการ ได้แก่ การวิจัยเอกสาร การสัมภาษณ์เจาะลึก จำนวน 21 คน และการสนทนากลุ่ม จำนวน 10 คน และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหาและแปลผลจากการเปรียบเทียบ

ผลการวิจัย พบว่า การมุ่งลงโทษทางอาญาแก่ผู้เกี่ยวข้องกับยาเสพติดโดยไม่มีการแยกผู้เสพกับผู้ค้ายาเสพติดออกจากกันนั้นไม่เป็นไปตามหลักการของกระบวนการยุติธรรมทางอาญาและไม่ใช่แนวทางในการแก้ไขปัญหายาเสพติด อีกทั้งยังผิดหลักการทางการแพทย์สากลที่เห็นว่าผู้เสพยาเสพติดคือผู้ป่วย และได้ข้อเสนอแนะว่าควรใช้มาตรการลดทอนความผิดทางอาญามาบังคับใช้กับผู้เสพยาเสพติด ซึ่งเป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหายาเสพติดที่ประสบผลสำเร็จแล้วในหลายประเทศและยังเป็นแนวทางขององค์การสหประชาชาติที่ใช้ในการแก้ไขปัญหายาเสพติดด้วย นอกจากนี้ ผลการวิจัยยังได้มาตรการทางกฎหมายในการดูแลผู้เสพยาเสพติดแทนการลงโทษทางอาญาโดยเฉพาะมาตรการบริการสังคมสำหรับผู้เสพยาเสพติดในปริมาณที่ไม่เกินกว่าที่กำหนดไว้ และให้มีคณะกรรมการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดของชุมชนซึ่งทำหน้าที่ป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดของชุมชนตามที่กำหนดไว้ในกฎหมาย