การใช้ดุลพินิจและความเหมาะสมในการรับฟังพยานหลักฐานที่ได้มาโดยมิชอบ: กรณีผู้ที่กระทำการโดยมิชอบอันเป็นเหตุให้ได้พยานหลักฐานนั้น

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) ความหมายและลักษณะการใช้ดุลพินิจของศาลในการรับฟังพยานหลักฐาน เรื่องผู้ที่กระทำการโดยมิชอบอันเป็นเหตุให้ได้พยานหลักฐานมานั้น (2) ลักษณะการลงโทษเจ้าพนักงานที่กระทำการโดยมิชอบอันเป็นเหตุให้ได้พยานหลักฐานมานั้น และ (3) แนวทางในการบังคับใช้กฎหมายและความเหมาะสมของหลักการไม่รับฟังพยานหลักฐานที่เกิดขึ้นโดยชอบ แต่ได้มาเนื่องจากการกระทำโดยมิชอบตามที่กำหนดไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 226/1 วรรคสอง ผู้วิจัยใช้ระเบียบวิจัยเชิงคุณภาพ อันประกอบด้วย การค้นคว้าเอกสารทั้งของไทยและต่างประเทศ การเก็บข้อมูลภาคสนามโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่มผู้ทรงคุณวุฒิด้านกฎหมายเพื่อรับฟังความคิดเห็น

ผลการวิจัย พบว่า การรับฟังพยานหลักฐานในคดีอาญานั้น กฎหมายให้อำนาจแก่ศาลในการใช้ดุลยพินิจในการรับฟังพยานหลักฐานที่เกิดขึ้นโดยชอบแต่ได้มาเนื่องจากการกระทำโดยมิชอบอย่างกว้างขวาง โดยสามารถปรับใช้กฎหมายให้เหมาะสมและเข้ากับสถานการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นรายกรณีได้ หากเจ้าหน้าที่กระทำการโดยมิชอบเป็นเหตุให้ได้พยานหลักฐานชิ้นนั้นมา และพยานหลักฐาน มีคุณค่าในเชิงพิสูจน์ มีความสำคัญ และความน่าเชื่อถือ เพื่อทราบเกี่ยวกับข้อเท็จจริงในการกระทำผิด ศาลควรรับฟังพยานหลักฐานชิ้นนั้นมาพิจารณาในคดีหลัก เพื่อเกิดความเป็นธรรม และรวดเร็วแก่ผู้เสียหายในคดีหลัก ทั้งยังพิสูจน์ความบริสุทธิ์ของผู้ต้องหาได้อีกด้วย ก่อให้เกิดความเป็นธรรมทั้งสองฝ่ายทั้งผู้เสียหายและผู้ต้องหาในคดีหลัก ทั้งนี้ หากจะมีการลงโทษเจ้าหน้าที่เพื่อเป็นการยับยั้งการกระทำการอันมิชอบเป็นเหตุให้ได้มาซึ่งพยานหลักฐานนั้น ควรแยกการลงโทษเจ้าหน้าที่ที่กระทำการอันมิชอบด้วยหน้าที่นั้นตามกฎหมายอาญา พระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ. 2539 หรือการดำเนินการทางวินัย แล้วแต่กรณี