งานศิลปกรรมสินไซในจังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมาของงานศิลปกรรมสินไซ และบทบาทของรูปแบบงานศิลปกรรมสินไซในจังหวัดขอนแก่น ซึ่งจะได้เป็นแนวทางในการนำศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นเข้าสู่กระบวนการสร้างอัตลักษณ์ของเมืองขอนแก่นโดยแสดงออกผ่านงานศิลปกรรมในแบบรูปธรรม โดยศึกษาในพื้นที่เขตเทศบาลนครขอนแก่น ชุมชนบ้านสาวะถี และมหาวิทยาลัยขอนแก่น เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสังเกตการณ์ และการสัมภาษณ์เชิงลึก ผู้วิจัยใช้แนวคิดเกี่ยวกับอัตลักษณ์การผลิตซํ้าทางวัฒนธรรมและแนวคิดเกี่ยวกับบทบาทของงานศิลปกรรมมาเป็นกรอบในการวิเคราะห์

จากการศึกษา พบว่า จังหวัดขอนแก่นเป็นเมืองที่อยู่ระหว่างการแสวงหาอัตลักษณ์ ได้นำทุนทางวัฒนธรรมที่มีและปรากฏในท้องถิ่นคือ วรรณกรรมสินไซซึ่งเป็นวรรณกรรมที่มีคุณค่าครบทุกด้าน และได้ถูกถ่ายทอดเรื่องราวผ่านงานศิลปกรรมรูปแบบจิตรกรรม (ฮูปแต้ม) รอบผนังสิม (โบสถ์) วัดไชยศรี บ้านสาวะถี ต.สาวะถี อ.เมือง จ.ขอนแก่น เป็นหลักฐานที่แสดงว่าคนขอนแก่นมีความผูกพันกับเรื่องราวของสินไซมายาวนานเมื่อนำวรรณกรรมสินไซเข้าสู่กระบวนการประกอบสร้างอัตลักษณ์ โดยการศึกษาหาข้อมูลในเรื่องราวและคุณค่าของสินไซมาเผยแพร่สู่สังคมเมืองและการขยายผลไปสู่สากล ส่งผลให้ปรากฏงานศิลปกรรมสินไซในหลากหลายรูปแบบและเป็นรูปธรรมสู่สายตาประชาชน โดยมีจุดประสงค์เพื่อให้ประชาชนได้เกิดการเรียนรู้ด้วยตนเองจากความสงสัย และเมื่อได้ศึกษาวรรณกรรมสินไซแล้วจะสามารถซึมซับเอาหลักธรรมและแง่คิดจากวรรณกรรมสินไซมาใช้เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตโดยเฉพาะประติมากรรมเสาไฟฟ้าสีโห สินไซ และหอยสังข์มาประดับตกแต่งในเขตเทศบาลนครขอนแก่นเพื่อการสร้างอัตลักษณ์ของชาวขอนแก่นให้เป็นผู้มีคุณลักษณะตามแบบตัวละครในวรรณกรรมอย่างสินไซนั่นคือ กตัญญู กล้าหาญ ซื่อสัตย์ เสียสละ และพอเพียง ซึ่งเป็นหลักธรรมที่สำคัญในการอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างสันติ