สุวิมล บัวทอง การพัฒนาศักยภาพชุมชนเพื่อรองรับการท่องเที่ยวชุมชนอย่างมีส่วนร่วม กรณีศึกษาชุมชนเกาะแต้ว อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
DOI : 10.14456/pnuhuso.2024.18 การพัฒนาศักยภาพชุมชนเพื่อรองรับการท่องเที่ยวชุมชนอย่างมีส่วนร่วม กรณีศึกษาชุมชนเกาะแต้วอำเภอเมือง จังหวัดสงขลา มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาบริบทของชุมชนเกาะแต้ว 2) เพื่อวิเคราะห์ศักยภาพชุมชนบนพื้นฐานทรัพยากรการท่องเที่ยวชุมชนเกาะแต้ว อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา 3) เพื่อพัฒนากิจกรรมและเส้นทางการท่องเที่ยวชุมชนเกาะแต้ว อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา โดยมุ่งเน้นการมีส่วนร่วมของชุมชน และ 4) เพื่อสำรวจความพึงพอใจเส้นทางท่องเที่ยวชุมชนเกาะแต้ว อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา
ผู้ให้ข้อมูลในการวิจัยมีความเกี่ยวข้องกับการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชน ประกอบด้วย ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน นายกเทศบาลตำบลเกาะแต้ว ปลัดเทศบาลตำบลเกาะแต้ว เจ้าหน้าที่ตัวแทนจากหน่วยงานเทศบาลตำบลเกาะแต้ว ปราชญ์ชาวบ้าน ผู้ประกอบการทางการเกษตร ผู้ประกอบการผลิตภัณฑ์ชุมชน ผู้ประกอบการประมงพื้นบ้าน และนักวิชาการในพื้นที่รวมทั้งสิ้นจำนวน 30 คน ด้วยวิธีวิจัยแบบผสานวิธี โดยให้ความสำคัญเชิงคุณภาพเป็นหลัก และการวิจัยเชิงปริมาณ
ผลการวิจัย พบว่า ศักยภาพชุมชนบนพื้นฐานทรัพยากรการท่องเที่ยวชุมชนเกาะแต้ว อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา มีศักยภาพด้านทรัพยากรการท่องเที่ยวชุมชน ที่สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวได้ในหลายมิติ ทั้งมิติด้านวัฒนธรรม ด้านการเกษตร และด้านการประมง มีความสามารถในการรวมกลุ่มและพัฒนาการท่องเที่ยวด้านต่าง ๆ ให้เข้มแข็งผ่านการมีส่วนร่วมของคนในหมู่บ้าน และการพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยว ภายใต้ต้นทุนของพื้นที่เป็นหลักและชูความเป็นอัตลักษณ์ของชุมชน ทำให้ได้กิจกรรมและเส้นทางท่องเที่ยวชุมชน “การท่องเที่ยววิถีเกษตรชุมชน คนเกาะแต้ว” ในรูปแบบการท่องเที่ยววันเดียว และการประเมินความพึงพอใจของนักท่องเที่ยวต่อกิจกรรมทดสอบเส้นทางการท่องเที่ยวชุมชนเกาะแต้วในภาพรวมอยู่ในระดับดี เมื่อพิจารณาแต่ละด้านนักท่องเที่ยวมีความพึงพอใจระดับดีในด้านสิ่งดึงดูดใจ ด้านกิจกรรมการท่องเที่ยว และด้านสิ่งอำนวยความสะดวก ตามลำดับ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กนกกานต์ แก้วนุช. (2561). ปัจจัยการมีส่วนร่วมเพื่อการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชน. วารสารวิชาการการท่องเที่ยวไทยนานาชาติ, 14(1), 110-127. https://so02.tcithaijo.org/index.php/jitt/articl e/view/163061/117805
กรมการพัฒนาชุมชน. (2561). คู่มือบริหารโครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี. กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย.
กฤษฏิวัชร ชวลิตานนท์ และเพ็ชราภรณ์ ชัชวาลชาญชนกิจ. (2565). ความสัมพันธ์ขององค์ประกอบการ
ท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์และปัจจัยการมีส่วนร่วมของชุมชนที่มีการจัดการท่องเที่ยวในจังหวัดชุมพร. วารสารสหวิทยาการวิจัย: ฉบับบัณฑิตศึกษา, 11(2), 82-90. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JIRGS/article/view/261294/175331
จินตวีร์ เกษมศุข. (2557). หลักการมีส่วนร่วมกับการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน (พิมพ์ครั้งที่ 1). สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ณิชาดา วิเศษกาศ. (2561). การจัดการการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน: กรณีศึกษา บ้านนาต้นจั่น ตำบลบ้านตึก อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยพะเยา]. http://www.updc.clm.up.ac.th/bitstream/123456789/238/1/Nichada%20Wiset kart.pdf
นิมิต ซุ้นสั้น, สัญญา ฉิมพิมล, พิมลรัตน์ ภูขียว, สุภัทรา สังข์ทอง, ประภาศรี อึ่งกุล, ยุทธชัย ฮารีบิน, สิรินทรา สังข์ทอง และพิมพิกา พูลสวัสดิ์. (2564). การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมในการพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยวสำหรับการท่องเที่ยวโดยชุมชนของชุมชนทุ่งมะพร้าว จังหวัดพังงา, วารสารศิลปศาสตร์และอุตสาหกรรมบริการ, 4(2), 326-340. https://so01.tci-thaijo.org/index.php/JLASI/article /view/248953/168145
ปิยาภรณ์ รัตโนภาส, จาตุรันต์ แช่มสุ่น, อารยา สุนทรวิภาต, ลักษมณ บุญมา และปวงปณต สอบขุนทด. (2567). การเพิ่มศักยภาพการท่องเที่ยวชุมชนด้วยผลิตภัณฑ์และเชื่อมโยงเส้นทางการท่องเที่ยวตามแนวชายฝั่งทะเล จังหวัดจันทบุรี, วารสารสังคมศาสตร์ปัญญาพัฒน์, 6(1), 309-324. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/JSSP/article/view/271255/182015
ปณต อัศวชัย. (2558). แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวชุมชนของชุมชนเทศบาลตำบลศาลเจ้าโรงทอง อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง. Journal of Humanities and Social Sciences Thonburi University, 9(18), 60-67. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/trujournal/article/view/5 6540/47043
ปรัชญาพร พัฒนผล. (2554). การพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยววัฒนธรรมแม่น้ำเพชรบุรี. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์]. http://tourismlibrary.tat.or.th/medias/TU0069/TU0069_fulltext.pdf
พิฑูรย์ ทองฉิม. (2558). การจัดการความร่วมมือด้านการท่องเที่ยวโดยชุมชนเกาะลันตา จังหวัดกระบี่ [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์]. https://kb.psu.ac.th/psukb/bit stream/2010/10157/1/404539.pdf
ภิญญาพัชญ์ นาคภิบาล. (2563). นวัตกรรมเพื่อการพัฒนาศักยภาพชุมชนแบบมีส่วนร่วม อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี. (รายงานวิจัย). มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์.
เมษ์ธาวิน พลโยธี, สุธาธินี หนูเนียม และสุวิชาดา สกุลวานิชเจริญ. (2565). แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืน กรณีศึกษา ชุมชนไทดำ บ้านนาป่าหนาด อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย, วารสารวิชาการการท่องเที่ยวไทยนานาชาติ, 18(1), 1-25. https://so02.tci-thaijo.org/index. php/jitt/article/view/254270/172775
วรรณวิมล ภู่นาค. (2558). ศักยภาพชุมชนในการจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชน:กรณีศึกษาตลาดนํ้าอัมพวา,วารสารวิทยบริการมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์. 26(1), 63-74.
สกาวรัตน์ บุญวรรโณ, เกษตรชัย และหีม และบัณฑิตา หลิมประดิษฐ์. (2563). การพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในย่านเมืองเก่าตะกั่วป่า จังหวัดพังงา, วารสารวิจัยราชภัฏเชียงใหม่, 21(1), 1-14. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/cmruresearch/article/view/235821/164341
สุดารัตน์ รอดบุญส่ง. (2560). การถอดบทเรียนกระบวนการวิจัยของชุมชนเพื่อการพัฒนาศักยภาพและเครือข่าย ตำบลคอรุม อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
เสน่ห์ รักเกื้อ และปาริชาติ วิสุทธิสมาจาร. (2560). การพัฒนาศักยภาพชุชนในการสร้างมูลค่าเพิ่มผลิตภัณฑ์ชุมชนเพื่อการอนุรักษ์ป่าพรุควนเคร็ง. (รายงานการวิจัย). มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย.
สมเกียรติ ชัยพิบูลย์. (2550). การจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม กรณีศึกษา ศักยภาพการท่องเที่ยวชุมชนนครชุม อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร. สำนักวิทยาบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร.
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2566). รายงานข้อมูลการวิจัยชุมชนเกาะแต้ว อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา.
องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน. (2565). ท.ท.ช. ไฟเขียวประกาศ “ลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา” เป็นพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน. https://www.dasta.or.th/th/ article/1242
Armstrong, R. (2012). An Analysis of the Conditions for Success of Community-Based Tourism Enterprises. ICRT Occasional Paper (OP21), 1-52.
Ashikin, M.N., Kayat, K., & Mohamed, B. (2010). The challenges of community-based homestay programme in Malaysia. Regional Conference on Tourism Research (RCTR 2010), Universiti Sains Malaysia, Penang, Malaysia.
Blackstock, K. (2005). A critical look at community based tourism. Community Dev. J. 40, 39-49.
Clifton, J. & Benson, A.(2006). Planning for Sustainable Ecotourism: The Case for Research Ecotourism inDeveloping Country Destinations. J. Sustain. Tourism.14, 238-254.
Colaizzi, P. (1978). Psychological research as the Phenomenologist views it. In Existential –Phenomenological Alternatives for Psychology (Valle R. & King M. eds), Oxford University Press, London, 48-71.
Creswell, J. W., Plano Clark, V. L., Gutmann, M., & Hanson, W. (2003). Advanced mixed methods research designs. In A. Tashakkori & C. Teddlie (Eds.), Handbook of mixed methods in social and behavioral research (pp. 209–240). Thousand Oaks, CA: Sage.
Creswell. J. W. (2006). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage Publications.
Francis, J. J., M. Johnston, C. Robertson, L. Glidewell, V. Entwistle, M. P. Eccles, and J. M. Grimshaw. (2010). What is an adequate sample size? Operationalising data saturation for theory-based interview studies. Psychology and Health, 25, 1229–45.
Hagaman, A. K., & Wutich, A. (2017). How Many Interviews Are Enough to Identify Meta themes in Multisited and Cross-cultural Research? Another Perspective on Guest, Bunce, and (2006) Landmark Study. Field Methods, 29(1), 23-41. https://doi.org/10.11 77/1525822X16640447
Harwood,S. (2010). Planning for Community Based Tourism in a Remote Location. Sustain ability 2010, 2, 1909-1923. doi:10.3390/su2071909
Jones, S. (2005). Community Based Ecotourism: The Significance of Social Capital. Ann. Tourism. Res.22, 303-324.
Kontongeorgopoulos, N. (2000). Community Based Ecotourism in Phuket and Ao Phangnga Thailand: Partial Victories and Bittersweet Remedies. J. Sustain. Tourism. 13, 4-23.
Li, Y. (2006). Exploring Community Tourism in China: the case of Nashan cultural tourism zone. Journal of Sustainable Tourism, 12(3), 175-193.
Macbeth, J., Carson, D. & Northcote, J. (2004).Social Capital, Tourism and Regional Development: SPCC as a Basis for Innovation and Sustainability. Curr. Issue. Tourism, 7, 502-521.
Reid, D. (2003). Tourism,Globalisation and Development: Responsible Tourism Planning; Pluto Press.
Scheyvens, R. (2000). Promoting women’s empowerment through involvement in ecotourism: Experiences from the third world. J. Sustain. Tourism. 8, 232-218.
Sonmez, S. & Sirakaya, E. (2002). Understanding resident’s support for tourism development in the central region of Ghana. Journal of Travel Research, 41(1), 57-67.
Timothy, D. (2000). Building Community Awareness of Tourism in a Developing Country Destination. Tour. Recreat. Res. 25, 111-116.
United Nations Development Programme (2022). Community based tourism: Social Innovation playbook Thailand. https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/2022-09/UNDP LA%20CBT%20Playbook%20%5BEN%20Version%5D.pdf
Wilson, J. (2003). Volunteerism. In K Christensen, D Levison (eds) Encyclopedia of Community: From the Village to the Virtual World, 1465-1470. Thousand Oaks.
