แนวทางการพัฒนาธุรกิจข้าวอินทรีย์เพื่อรองรับการเข้าร่วมประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนของโครงการ “ผูกปิ่นโตข้าว”

บทคัดย่อ

          งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อการพัฒนาธุรกิจข้าวอินทรีย์ และเสนอแนวทางการพัฒนาธุรกิจข้าวอินทรีย์เพื่อรองรับการเข้าร่วมประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน กรณี “ผูกปิ่นโตข้าว” ด้วยระบบ diamond model โดยใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึก กับ 1) แกนนำเครือข่าย “ผูกปิ่นโตข้าว” 2) กลุ่มธุรกิจข้าวอินทรีย์ที่เข้าร่วมเครือข่าย จำนวน 67 ราย และ 3) กลุ่มตัวอย่างผู้บริโภคที่สมัครเข้าร่วมโครงการผูกปิ่นโตข้าวที่เลือกผู้ให้ข้อมูลแบบลูกโซ่ (snowball sampling) จำนวน 4 ราย

          ผลการศึกษา พบว่า ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อขีดความสามารถในการแข่งขัน คือ การขาดตรายี่ห้อของเครือข่าย การเชื่อมโยงกับหน่วยงานในการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิต แปรรูป และการขนส่ง สำหรับปัจจัยที่เป็นโอกาสในการแข่งขัน คือ มีเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ให้ผลผลิตสูงมีความรู้ในการเพาะปลูกข้าวอินทรีย์และเข้าใจระบบการผลิต การแปรรูป และการตลาด มีอำนาจในการกำหนดราคาสินค้า มีเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาใช้ในการผลิต การแปรรูป และการจำหน่าย และภาครัฐให้การสนับสนุน

          แนวทางการพัฒนากลุ่มเครือข่าย “ผูกปิ่นโตข้าว” สู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน พบว่าเครือข่ายควรเน้นยุทธศาสตร์ใน 5 ด้าน ดังนี้ 1) มุ่งสร้างความเข้มแข็งให้กับเครือข่าย สร้างกลยุทธ์การบริหารจัดการให้ชัดเจน เชื่อมโยงหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
เพื่อต่อยอดการพัฒนาห่วงโซ่อุปทานให้เกิดนวัตกรรมร่วมกัน 2) พัฒนาการวิจัยเพื่อพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตที่ดีตามมาตรฐาน
ที่ตลาดต้องการ 3) พัฒนาผลิตภัณฑ์ รูปแบบการผลิต ระบบการผลิตให้สอดคล้องกับมาตรฐานโลก 4) สร้างภาพลักษณ์ให้กับผลิตภัณฑ์ ในรูปแบบของการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับข้าวเพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์ และ
5) ส่งเสริมการขยายตลาดใหม่ และเพิ่มช่องทางการจัด