การศึกษาเพลงเพื่อชีวิตของไทย จากแนวพัฒนาการสู่การวิเคราะห์การประกอบสร้างวาทกรรมทางสังคม

Abstract

เพลงเพื่อชีวิตของไทยมีอายุมาอย่างยาวนานร่วม 6 ทศวรรษ แต่การศึกษาเพื่อสร้างคำอธิบายเพลงประเภทนี้เพิ่งเกิดขึ้นขณะที่เพลงได้เดินทางมาถึงราวครึ่งทางเท่านั้น อย่างไรก็ดี ตลอดครึ่งทางที่ว่าก็มีปริมาณงานศึกษาที่หนาแน่นพอสมควร อันแสดงให้เห็นว่า เพลงเพื่อชีวิตเป็นประเภทเพลงหนึ่งที่มีความหมาย และสัมพันธ์ในเชิงคุณภาพกับสังคมไทยเป็นอย่างยิ่ง กระทั่งนักวิชาการไม่อาจมองผ่านได้ โดยเฉพาะในช่วงตั้งต้นของการกำเนิด คือราวทศวรรษ 2510 เป็นต้นมา นักวิชาการมักให้ความสำคัญศึกษาช่วงนี้ในฐานะที่เป็นดนตรีการเมืองประเภทหนึ่งซึ่งมีความสำคัญอย่างแยกไม่ออกกับการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองไทย