บทสำรวจกระบวนทัศน์การพัฒนาภาคของประเทศไทย : กรณีศึกษาผังภาค พ.ศ.2600

บทคัดย่อ

บทความวิจัยชิ้นนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสาระและกระบวนทัศน์การพัฒนาภาคที่ปรากฏอยู่ในผังภาค พ.ศ.2600 ทั้ง 6 ผัง ผ่านการวิเคราะห์และเปรียบเทียบกับทฤษฎีการวางแผนและทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการวางแผนภาค ผลการวิจัยพบว่า แม้ผังภาค พ.ศ.2600 จะมีการกำหนดวัตถุประสงค์การพัฒนาที่เหมือนกัน แต่รายละเอียดการกำหนดวิสัยทัศน์ ผังนโยบาย และกลยุทธ์การพัฒนาจะแตกต่างกันตามสถานการณ์และศักยภาพของแต่ละภาค นอกจากนี้ แม้ผังภาค พ.ศ.2600 แต่ละผังจะให้ความสำคัญกับการนำผังไปสู่การปฏิบัติ แต่ยังขาดความร่วมมือของหน่วยงานภาครัฐ เอกชนและประชาชนในการผลักดันนำผังไปสู่การปฏิบัติอย่างแท้จริง ตลอดจนการจัดทำเนื้อหาแนวทางการติดตามและประเมินผลที่มีประสิทธิภาพ ข้อเสนอแนะการปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์การพัฒนาภาคของแผนชาติในอนาคต จึงได้แก่ (1) การส่งเสริมให้มีกระบวนการนำผังไปสู่การปฏิบัติและการติดตาม ประเมินผลให้มากขึ้น (2) การเปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนมีส่วนในการจัดทำและนำผังไปสู่การปฏิบัติ (3) การส่งเสริมให้เกิดความเชื่อมโยงของแผนหรือผังในทุกระดับ และ (4) การนำหลักการและแนวคิดทางวิชาการที่เหมาะสมมาประยุกต์ใช้ในการจัดทำผังเพื่อบรรลุเป้าหมายของการพัฒนา