ความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคลตามกฎหมายเกี่ยวกับความปลอดภัยในกิจการก่อสร้าง

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคล  (2) ศึกษากฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคลตามกฎหมายเกี่ยวกับความปลอดภัยในกิจการก่อสร้างทั้งของประเทศไทย สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น สิงคโปร์ และประเทศสาธารณรัฐเกาหลี  (3) วิเคราะห์ความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคลตามกฎหมายเกี่ยวกับความปลอดภัยในกิจการก่อสร้าง  และ (4) เสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายเกี่ยวกับความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคลตามกฎหมายเกี่ยวกับความปลอดภัยในกิจการก่อสร้าง

         การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีการวิจัยเอกสาร โดยผู้วิจัยได้ทำการศึกษาจากตัวบทกฎหมาย ตำรา เอกสารวิชาการต่าง ๆ เช่น  วารสาร บทความ  รายงานการวิจัย และคำพิพากษาศาลฎีกาที่เกี่ยวข้องเพื่อนำมาใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล

          ผลการวิจัยพบว่า (1) จากแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคลพบว่านิติบุคคลไม่สามารถมีความรับผิดทางอาญาบางประเภทได้โดยตรง เพราะนิติบุคคลเป็นเพียงบุคคลที่กฎหมายสมมติขึ้น แต่รับผิดในโทษบางประเภทได้ เช่น ค่าปรับ (2) ตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคลเกี่ยวกับความปลอดภัยในกิจการก่อสร้างทั้งของประเทศไทยและต่างประเทศ  พบว่า ประเทศไทยมีกฎหมายอาญาและพระราชบัญญัติอื่นๆ กำหนดความผิดและกำหนดโทษไว้  อย่างไรก็ดี นิติบุคคลที่กระทำผิดจะถูกลงโทษทางอาญาได้เพียงแค่สถานเดียวคือโทษปรับทำนองเดียวกันกับกฎหมายของต่างประเทศ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา สิงคโปร์ ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้  แต่จะแตกต่างกันที่ประเทศไทยไม่มีบทบัญญัติของกฎหมายสำหรับการลงโทษปรับนิติบุคคลที่กระทำความผิดซ้ำ  (3) จากการวิเคราะห์ความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคลตามกฎหมายเกี่ยวกับความปลอดภัยในกิจการก่อสร้าง พบว่า มีเพียงบทลงโทษปรับสถานเดียวในความผิดแต่ละครั้ง ซึ่งยังไม่สอดคล้องกับความเสียหายที่เกิดขึ้นประกอบกับสถานะทางเศรษฐกิจ  หรือการมีทุนสูงของนิติบุคคล ทำให้ไม่เข็ดหลาบอาจกลับมากระทำความผิดซ้ำได้  (4) ผู้ศึกษาจึงขอเสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคลตามกฎหมายเกี่ยวกับความปลอดภัยในกิจการก่อสร้างโดยเพิ่มเติมบทบัญญัติของพระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน พ.ศ. 2554 เกี่ยวกับการลงโทษปรับนิติบุคคลที่กระทำความผิดซ้ำ