การส่งเสริมปุ๋ยอินทรีย์ในนาข้าวของเกษตรกรในอำเภอบ้านสร้าง จังหวัดปราจีนบุรี

บทคัดย่อ

         การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษา 1) สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกร 2)  ความรู้เกี่ยวกับปุ๋ยอินทรีย์ในนาข้าวของเกษตรกร 3) สภาพการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในนาข้าวของเกษตรกร 4) การส่งเสริมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในนาข้าวของเกษตรกร และ 5) ปัญหาและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในนาข้าวของเกษตรกร การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ ประชากรที่ใช้ในการศึกษา คือ เกษตรกรผู้ปลูกข้าวที่เป็นสมาชิกกลุ่มแปลงใหญ่ข้าวในอำเภอบ้านสร้าง จังหวัดปราจีนบุรี ที่ขึ้นทะเบียนจากกรมส่งเสริมการเกษตร ปี 2566 จำนวน 145 ราย โดยศึกษาจากเกษตรกรทั้งหมด เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ คือ แบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติ ได้แก่ ค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าตํ่าสุด ค่าสูงสุด ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการจัดอันดับ ผลการวิจัย พบว่า 1) เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นเพศชาย อายุเฉลี่ย 56.56 ปี จำนวนแรงงานในครัวเรือนเฉลี่ย 2.51 คน ได้รับการฝึกอบรมเกี่ยวกับการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในนาข้าว เฉลี่ย 1.26 ครั้ง จากเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร พื้นที่ปลูกนาข้าวเฉลี่ย 40.59 ไร่ มีรายได้ทำนาเฉลี่ยต่อไร่ 6,175.66 บาท ต้นทุนเฉลี่ยต่อไร่ 3,687.00 บาท ผลผลิตข้าวเฉลี่ย 772.83 กิโลกรัม และจำหน่ายผลผลิตราคาเฉลี่ยตันละ 8,251.72 บาท 2) เกษตรกรส่วนใหญ่มีความรู้เกี่ยวกับปุ๋ยอินทรีย์ในนาข้าวของเกษตรกรในระดับมากที่สุด ในประเด็นการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ที่ได้จากปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยพืชสด และปุ๋ยอินทรีย์อัดเม็ดและมีความรู้ในระดับน้อย 3) สภาพการใช้ปุ๋ยในนาข้าวเกษตรกรใช้ปุ๋ยคอกและปุ๋ยหมักในระยะเตรียมดิน ไถกลบพืชปุ๋ยสดก่อนการทำนา ใช้ปุ๋ยอินทรีย์อัดเม็ดในระยะข้าวแตกกอ 4) การส่งเสริมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในนาข้าวอยู่ในระดับมาก โดยเกษตรกรต้องการได้รับการส่งเสริมแบบกลุ่ม โดยฝึกอบรมการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ และ5) เกษตรมีปัญหาเกี่ยวกับการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในนาข้าวของเกษตรกร ในระดับมาก ประเด็นการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ใช้เอง และเกษตรกรมีข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการส่งเสริมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในนาข้าว ควรมีการรวมกลุ่มเกษตรกรฝึกอบรมวิธีการผลิต วิธีใช้ปุ๋ยอินทรีย์อย่างต่อเนื่อง