กระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธีก่อนฟ้องชั้นพนักงานอัยการ

บทคัดย่อ

จากกระบวนการยุติธรรมกระแสหลักที่มีกระบวนทัศน์ความเชื่อว่า 1) เพื่อแก้แค้น 2) เพื่อข่มขู่ยับยั้งมิให้มีการกระทำความผิดอีก และ 3) เพื่อบำบัดฟื้นฟูผู้กระทำความผิด ทำให้เกิดผลกระทบหลายอย่างตามมา เช่น 1.เสียเวลาโดยไม่จำเป็น 2.เสียทรัพย์โดยใช้เหตุ เช่น ค่าประกันตัวชั้นศาล ค่าทนายความในการต่อสู้คดี ค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปศาลหลายครั้ง เป็นต้น 3.ทำให้มีประวัติอาชญากรติดตัว และ 4.เสียงบประมาณภาครัฐในการดำเนินคดีโดยไม่จำเป็น ทำให้เกิดแนวคิดใหม่เกี่ยวกับกระบวนการยุติธรรมทางเลือกที่การมุ่งเน้นให้มีการเจรจาแก้ปัญหาร่วมกันทั้งผู้ต้องหาและผู้เสียหาย สำนักงานอัยการสูงสุดได้นำมาใช้อำนวยความยุติธรรมให้กับประชาชนในคดีอาญาที่เป็นความผิดอันยอมความได้โดยการเจรจาไกลเกลี่ยข้อพิพาท แต่ยังใช้ข้อเท็จจริง พยานหลักฐานที่ปรากฏตามสำนวนการสอบสวนและหลักกฎหมายเป็นหลักทำให้ไม่มีความยืดหยุ่นเท่าที่ควร ส่วนการจัดการความขัดแย้งในพระพุทธศาสนาพบว่ามีการนำหลักธรรมมาใช้ในการขับเคลื่อนกระบวนการและวิธีการในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทซึ่งมีความยืดหยุ่น จึงสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในชั้นพนักงานอัยการได้ ก็จะเป็นการเพิ่มพูลประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์ยิ่งขึ้น พบว่าหลักธรรมที่สอดคล้องกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้องคดีชั้นพนักงานอัยการ ได้แก่ พรหมวิหารธรรม 4 และสังคหวัตถุธรรม 4 โดยนำมาประยุกต์ใช้กับ "หลักอริยสัจ 4 (RCGP) + อริยมรรคมีองค์ 8 (The Noble Eightfold Path)" กำหนดเป็นการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธีได้ คือ 1) ขั้นวางแผนด้วยอริยสัจ 4 (RCGP) ได้แก่ 1. R = Result กำหนดปัญหาว่าเกิดจากอะไร 2. C = Cause หาสาเหตุของปัญหาว่าคืออะไร 3. G = Goal กำหนดเป้าหมายที่ต้องการคืออะไร และ 4. P = Process กำหนดวิธีการในการจัดว่าว่าควรเป็นอย่างไร 2) ขั้นกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยนำมรรควิธีในอริยสัจจ์จัดลงในไตรสิกขา 3 คือ 1. อธิศีลสิกขา ได้แก่ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ และสัมมาอาชีวะ 2. อธิจิตสิกขา ได้แก่ สัมมาวายามะ สัมมาสติ และสัมมาสมาธิ 3.อธิปัญญาสิกขา ได้แก่ สัมมาทิฏฐิ และสัมมาสังกัปปะ