จริยศาสตร์รากฐานแห่งศีล 5

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้เป็นการนำเสนอแนวทางการศึกษาหลักจริยศาสตร์ที่เป็นรากฐานของศีล 5
จริยศาสตร์เป็นศาสตร์ที่ว่าด้วยการแสวงหาความดีสูงสุดของชีวิตมนุษย์ แสวงหากฎเกณฑ์ในการตัดสินความประพฤติของมนุษย์ว่า อย่างไหนถูก ไม่ถูก ดีไม่ดี ควรไม่ควร และพิจารณาปัญหาเรื่องสภาพของค่าทางศีลธรรม โดยกล่าวถึงหลักการ 3 ประการ คือ (1) คุณค่าทางจริยศาสตร์ (2) อุดมการณ์ทางจริยศาสตร์ และ (3) เกณฑ์การตัดสินทางจริยศาสตร์ ศีล 5 เป็นข้อปฏิบัติที่ทําให้เกิดความเป็นปกติ ด้วยการงดเว้นจากการกระทําความชั่วทั้งทางกายและวาจา เพื่อความความสงบสุขในสังคม ศีล 5 ประกอบด้วย (1) ไม่ฆ่าสัตว์ เป็นหลักประกันชีวิต (2) ไม่ลักทรัพย์ เป็นหลักประกันทรัพย์สิน (3) ไม่ประพฤติผิดในกาม เป็นหลักประกันครอบครัว (4) ไม่พูดเท็จ เป็นหลักประกันสังคม และ (5) ไม่ดื่มสุราและของมึนเมา เป็นหลักประกันสติปัญญา ดังนั้น กล่าวโดยรวมแล้วศีล 5 ถือเป็นหลักประกันชีวิต เป็นการสร้างความมั่นคงแก่มนุษย์ในการดำรงชีวิตในปัจจุบัน ผู้ประพฤติตามหลักศีล 5 ย่อมมีอานิสงส์แก่ตนองและสังคม โดยกำหนดเกณฑ์การตัดสินในการผิดศีล 5 อยู่ที่เจตนาผู้กระทำเป็นสำคัญ
จริยศาสตร์จึงเป็นดั่งรากฐานแห่งศีล 5 จริยศาสตร์กล่าวถึงคุณค่าแห่งความประพฤติ คุณค่าแห่งชีวิตมนุษย์ อุดมการณ์ และเกณฑ์การตัดสินทางจริยศาสตร์ ในขณะที่ศีล 5 เป็นหลักปฏิบัติพื้นฐานของมนุษย์ ทำให้ผู้ปฏิบัติเป็นคนดี เพื่อการอยู่ร่วมกันในสังคมด้วยความสงบสุข โดยอธิบายวิธีการของศีล 5 ตามแนวทางคุณค่า อุดมการณ์ และเกณฑ์การตัดสินสอดคล้องกับจริยศาสตร์ ดังนั้นหากมองจริยศาสตร์ก็เหมือนกับรากฐานแห่งความมั่นคงความสงบสุข และศีล 5 เปรียบเสมือนวิธีการปฏิบัติเพื่อให้เกิดหลักประกันความมั่นคงความสงบสุขในสังคม