แนวทางการอนุรักษ์โบราณสถาน+วัดพระพุทธบาท.pdf

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของโบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี 2) เพื่อศึกษาคุณค่าความสำคัญและคุณประโยชน์โบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี 3) เพื่อเสนอแนวทางอนุรักษ์โบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี
ประวัติความเป็นมาของโบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี โดยรวม วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร เป็นวัดพระอารามหลวงชั้นเอกชนิดพิเศษ ที่มีแหล่งโบราณวัตถุ ย่อมแสดงถึงการเกิดเรื่องราวในอดีตที่แสดงถึงวิถีชีวิตความเป็นอยู่และวัฒนธรรมต่าง ๆ ในยุคสมัยนั้น ๆ จนมาถึงในปัจจุบัน โดยมีประโยชน์ทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี โบราณวัตถุจึงเป็นองค์ประกอบสำคัญที่อยู่ร่วมกับศาสนสถานต่าง ๆ วัดพระพุทธบาทเป็นหนึ่งในวัดสำคัญที่มีศิลปวัตถุจำนวนมากที่ได้มาจากการถวายเป็นพุทธบูชา ตั้งแต่พระมหากษัตริย์จนถึงสามัญชน
คุณค่าความสำคัญและคุณประโยชน์โบราณสถาน วัดพระพุทธราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี โดยรวม มีการพัฒนาศาสนสถาน ศาสนวัตถุ และสภาพแวดล้อมภายในวัดให้มีความสะอาดร่มรื่น มีภูมิทัศน์ที่น่าชื่นชม พัฒนาบุคลากรให้มีความรู้ให้ทันสมัยทั้งทางโลกและทางธรรม และมีการพัฒนาการจัดกิจกรรมภายในวัดให้ดีขึ้น สถานที่โบราณและสิ่งแวดล้อมศิลปกรรมจัดเป็นส่วนหนึ่งของ “มรดกวัฒนธรรม” ที่มีความหมายครอบคลุมถึงทรัพยากรประเภทต่างๆ ทั้งที่เป็นวัฒนธรรมทางวัตถุและนามธรรม เป็นมรดกของมนุษยชาติรวมถึงการพัฒนาด้านสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ เป็นสิ่งที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของผู้คนจำนวนมากที่เลื่อมใสในพระพุทธศาสนา เพื่อให้พระพุทธศาสนายังคงอยู่สืบไป
ส่วนแนวทางอนุรักษ์โบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี โดยรวม แนวทางการอนุรักษ์โบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรีนั้นมีแนวทางและขั้นตอนในการอนุรักษ์ตามลำดับ ดังนี้ 1) การศึกษารวบรวมข้อมูลเบื้องต้น สามารถดำเนินค้นคว้ารวบรวมข้อมูลประวัติความเป็นมา หลักฐานทางโบราณคดี สถาปัตยกรรม ศิลปกรรม หรือด้านอื่นๆ 2) การอนุรักษ์ขั้นพื้นฐาน สามารถดำเนินการในขั้นต่างๆ ต่อไปนี้ (1) การดูแลรักษา (2) การป้องกันคุ้มครอง (3) การเสริมความมั่นคง (4) การใช้ประโยชน์โบราณสถาน 3) การอนุรักษ์ขั้นสูง การอนุรักษ์ขั้นสูงจะต้องดำเนินการในขั้นต่างๆภายใต้ข้อแนะนำของกรมศิลปากรทั้งสิ้นกล่าวคือ (1) การป้องกันการเสื่อมสภาพ (2) การจำลองแบบ (3) การบูรณะ (4) การปฏิสังขรณ์ (5) การประกอบคืนสภาพ (6) การประยุกต์การใช้สอย