ศึกษาอธิปัญญาสิกขาในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา

บทคัดย่อ

การศึกษานี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ (1) เพื่อศึกษาอธิปัญญาสิกขาในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท (2) เพื่อศึกษาการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท และ (3) เพื่อศึกษาอธิปัญญาสิกขาในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา โดยวิธีการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาทและรวบรวมสรุปวิเคราะห์ เรียบเรียงบรรยายและตรวจสอบความถูกต้องโดยผู้เชี่ยวชาญ จากการศึกษาพบว่า

อธิปัญญาสิกขาในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท เป็นส่วนหนึ่งของไตรสิกขา เป็นการปฏิบัติเพื่อเจริญปัญญาให้สูงขึ้นจนสามารถตัดกิเลสได้เด็ดขาด อธิปัญญาสิกขา จึงหมายถึง การตกผลึกของอธิศีล อธิจิต ทำให้เกิดอธิปัญญา เสมือนหนึ่งลูกโซ่ที่ต่อเนื่องกันมาจากศีล สมาธิ ปัญญา

การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท เป็นวิธีการที่ปฏิบัติให้เกิดปัญญาหยั่งรู้ เห็นแจ้งในสัจธรรมทั้งปวง เป็นความรู้แจ้งเห็นจริงตามกฎของไตรลักษณ์

อธิปัญญาสิกขาในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนานี้ เป็นเครื่องมือสำคัญในการตัดกิเลส ทำให้ได้ประโยชน์ 3 ประการคือ (1) เพื่อประโยชน์สุขในปัจจุบันที่เรียกว่า “ทิฎฐธัมมิกัตถะ” ช่วยในการพัฒนาปัญญาให้เกิดขึ้น และใช้ปัญญาเพื่อหาสิ่งเหล่านี้มาตอบสนองความสุขของตน
(2) เพื่อประโยชน์สุขในอนาคตที่เรียกว่า “สัมปรายิกัตถะ” เป็นการพัฒนาปัญญาเพื่อให้ได้ประโยชน์ที่เป็นความสุขใจ (3) เพื่อเป้าหมายสูงสุด คือ การบรรลุธรรม อธิปัญญาสิกขา จะช่วยพัฒนาปัญญาให้มองสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง และ สามารถตัดกิเลสออกจากตนเองได้โดยเด็ดขาด