แนวทางการปฏิบัติกรรมฐานเพื่อละสักกายทิฏฐิ ณ ศูนย์ปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี จังหวัดนครราชสีมา

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง “แนวทางการปฏิบัติกรรมฐานเพื่อละสักกายทิฏฐิ ณ ศูนย์ปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี จังหวัดนครราชสีมา”  มีวัตถุประสงค์ 3 ข้อ คือ  1) เพื่อศึกษาสักกายทิฏฐิในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาการปฏิบัติกรรมฐานเพื่อละสักกายทิฏฐิ และ 3) เพื่อวิเคราะห์แนวทางการปฏิบัติกรรมฐานเพื่อละสักกายทิฏฐิ ของศูนย์ปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี จังหวัดนครราชสีมา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพและสัมภาษณ์เชิงลึก ผลการวิจัยพบว่า 1) สักกายทิฏฐิ คือ ความเห็นผิดว่า รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณมีตัวตน เป็นทิฎฐิเจตสิกเกิดร่วมกับโลภมูลจิต เรียกว่าสักกายทิฏฐิสังโยชน์ที่ผูกมัดสัตว์ไว้ในสังสารวัฏฏ์ จัดป็นอกุศลธรรมและความลุ่มหลงขันธ์ ๕ 2) การปฏิบัติกรรมฐานเพื่อละสักกายทิฏฐิ คือ การเจริญสมถะและวิปัสสนาคู่กันตามหลักโพธิปักขิยธรรม ๓๗ ซึ่งอาศัยหลักการเข้าถึงธรรม คือ การได้ฟังธรรมของพระอริยะ เห็นความทุกข์ มีหิริโอตตัปปะ มีจิตไม่ฟุ้งซ่าน และมนสิการสักกายนิโรธ ย่อมละสักกายทิฏฐิ วิจิกิจฉา และสีลัพพตปรามาสได้ และ 3) แนวทางการปฏิบัติกรรมฐานเพื่อละสักกายทิฏฐิของศูนย์ปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี เป็นการนำหลักการปฏิบัติกรรมฐานในพระไตรปิฎกเพื่อละสักกายทิฏฐิ ที่พระภาวนาพิศาลเมธี (ประเสริฐ มนฺตเสวี) ได้นำมาเป็นแนวทางในการปฏิบัติ คือบันได ๗ ขั้น คือ ขั้นที่ 1 เห็นรูป-เห็นนาม ใช้ปัญญาแยกรูป-นาม โดยกำหนดรู้ทุกขสัจ ขั้นที่ 2 พิจารณารูปนาม คือ พิจารณาสภาวะไตรลักษณ์ด้วยจินตาญาณ ขั้นที่ 3 เห็นความไม่เที่ยงของรูปนาม ที่เป็นเหตุดับของรูปนาม ขั้นที่ 4 เห็นความเป็นทุกข์ของรูปนามโดยความเป็นภัย ของสังขาร ขั้นที่ 5 เห็นความไม่ใช่ตัวตนของรูปนาม ว่าว่างจากอำนาจบังคับ ต้องการพ้นจากรูป-นามที่กำหนดรู้ ขั้นที่ 6 วางเฉยต่อรูปนาม มีใจเป็นกลางในรูป-นาม ขั้นที่ 7 สลัดคืนรูปนาม คือ ปัญญาพิจารณาเป็นเครื่องออกจากกองสังขาร เรียกว่า วุฏฐานคามีนี เป็นการสลัดคืนความยึดมั่นถือมั่นในรูปนามคือขันธ์ 5 เป็นสมุจเฉทปหาน น้อมนิพพานมาเป็นอารมณ์ เป็นการกำหนดรู้อริยสัจ ๔ จนเกิดมัคคสมังคีสมบูรณ์